 |
ΕΛΛΗΝΕΣ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
ΠΟΙΗΣΗ
ΔΗΜΗΤΡΑ
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
Photo:
© E.KE.BI, 2001. Μητρόπουλος
Βιογραφικό Σημείωμα
Η
Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το
1953. Σπούδασε Νομικά και Φιλολογία. Εργάζεται
ως καθηγήτρια στη Μέση Εκπαίδευση. Έχει εκδώσει
ως τώρα επτά βιβλία ποίησης και ένα με πεζά κείμενα.
Δουλειά της έχει μεταφραστεί σε αρκετές γλώσσες
και έχει δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα λογοτεχνικά
περιοδικά και ανθολογίες ποίησης.
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ
Τα
άλογα του Μυροβλήτου, Αθήνα, ιδιωτική έκδοση,
1974, σελ. 20
Ηγησώ,
Αθήνα, Κείμενα, 1979, σελ. 48
Χώμα,
Αθήνα, Κέδρος, 1984, Κ.Α. σελ. 72
Η
προσευχή του αναιδούς, Αθήνα, Καστανιώτης, 1991.
σελ. 80
ΙSBN: 960-03-0808-Χ
Το
κυπαρίσσι των εργατικών, Αθήνα, Καστανιώτης, 1995,
σελ. 80 ΙSBN: 960-03-0411-4
Ακτή
στο φως του χειμώνα, διηγήματα, Αθήνα, Καστανιώτης,
1996, σελ. 132 ISΒΝ: 960-03-1470-5
Φορτίο,
Αθήνα, Καστανιώτης, 1997, σελ. 104 ISBN: 960-03-1904-9
Προς
τα κάτω, Αθήνα, Νεφέλη, 1999, σελ. 110 ISBN: 960-211-498-3
ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ
Στα
γαλλικά:
Le
cypres des travailleurs [tr.by]: Michel Vokovitch,
Desmos, Cahiers grecs, 1999, 112 p. ISBN: 2-910427-20-3ISBN:
2-910965-18-X
Δημοσιεύσεις
σε ξένα λογοτεχνικά περιοδικά και ανθολογίες
Στα
αγγλικά:
Kudos,
Issue Six, 1980, four poems [tr.by]: Yannis Goumas
ISSN: 0143-4969
Prism
International, Volume nineteen, Number two, 1980,
seven poems [tr.by]: Yannis Goumas ISSN: 0032-8790
Prism
International, 25 years in retrospect, Volume
23, Number 2, Winter 1984, edited by John Schoutsen
and St. John Simmons, two poems [tr.by]: Yannis
Goumas ISSN: 0032-8790
Iron,
Number 49, February 1984, Iron Press, Tyneside,
England, four poems [tr.by]: Yannis Goumas ISSN:
0140-7597
Στα
γαλλικά:
Lettre
International, No 20, Hiver 88/89, 7 poems [tr.by]:
Michel Volkovitch
Στα
γερμανικά:
Neve
Sirene, Seitschrift Fur Literatur, Munchen, Marz
1997, 4 poems [tr.by]: Dadi Sideri-Speck ISSN:
0945-9995.
Βιβλία
- Ανθολογίες
Στα
αγγλικά:
Ten
Women Poets of Greece, San Fransisco, Wire Press,
1982, edited by Dino Siotis, Introduction by Katerina
Anghelaki-Rook, eleven poems [tr.by]: Yannis Goumas
ISBN: 0-91834-11-6
Στα
ισπανικά:
Poetas
griegas Contemporaneas, 1930-1990, [tr.by]: Griego
y notas de Nina Anghelidis-Spinedi, intoduction
Carlos Spinedi, Centro de Estudios Byzantinos
y Neohelenicos, Fotios Malleros, Universidad de
Chile, Facultad de Filosofia y Humanidades, Chile,
1992, 8 poemas ISBN: 956-19-0171-4
Hora
de poesia, 77-78, 9-12 1991, Lentini Editores,
Barcelona, 5 poemas, [tr.by]: Dafni Alejandrou
y Antonio Beneyto ISBN: 84-85549-007
Nueve
maneras de mirar el cielo, Miguel Gomez Ediciones,
1996, Malaga, 4 poemas [tr.by]: Maria Lopez Villabla
y Leandro Garcia
Στα
γερμανικά:
Unter
dem Gewicht der Worter, Griechinche Lyrik der
Gegenwart, Herausgegeben [tr.by]: Dadi Sideri-Speck,
Romiosini, Zweisprachig, Berlin, 1999 ISBN: 3-9229889-96-4
Στα
γαλλικά:
Desmos,
Le lien, 1 automne 1999, 6 poemes [tr.by]: Michel
Volkovitch ISBN 2-911427-11-4
Anthologie
de la poesie grecque contemporaine, 1945-2000,
choix et traduction de Michel Volkovitch, Preface
de Jacques Larriere, Poesie, Gallimard, November
2000, France ISBN: 2-07-041253-9
Στα
σουηδικά
Bortom
berg-bortom slatter - bortom hav, Podium, Stockholm,
1999, 1 poem [tr.by]:Anna Maria Gull ISBN: 91-89196-11-2
Tidskriften
90TAL, OM Litteratur Och Konst, No 14, 1995, 1
poem [tr.by]: Anna Maria Gull
DIMITRA CHRISTODOULOU
DIMITRA Christodoulou hat mit 21 ihre erste Gedichtsammlung
"Das Pferd des Wohlriechenden "im Jahre
1974 publiziert. Danach im Jahre 979 die Gedichtsammlung
"Igisso". In ihren spateren Gedichten
aus den Gedichtbanden "Erde" und "Das
Gebet des Vorwegenen" wurde ihro poetische
Sprache reifer. Die Lyrikerin Verbindet in diesen
Gedichten Elemente des Symbolismus und Surrealismus
aus ihrem fruheren Werk mit traditionellen lyrischen
Formen.
In den Gedichten aus dem Band "Erde"
betrachtet das lyrische "Ich", voller
Angst, die Ereignisse um ihn; es stellt seine
Fragen uber das Loben und den Tod Uber den Korper
und die Entbehrung. Die Perspektive is eine "irdische"
und steht unter dem Schatten des nahenden Endes.
Worter, wie Wasser, Brunnen, schwarzes Gras, Lehm
betonen diese Perpektive und verwandeln sie in
eine zentrale der poetischen Texte.
Ahnlich entwickelt sich ihre Thematik in den Gedichten
aus dem "Gebet des Verwegenen" indem
sie die Frage um den Tod mit der Suche nach dem
Gott verbindet. Ziemlich unerwarter tauchen Bilder
aus der landlichen Welt auf, Bilder, die in der
Lyrik gleichaltriger Lyriker vollig fehlen. Die
Natur, wie der junge Patilis in einem Essays uber
Dimitra Cristodoulou schreibt, erscheint in diesen
Gedichten wie ein Wunder: Die Tiero, die Vogel,
die Baume, das Wasser sind beseelt; es ist eine
Lyrik mit den traditionellen Elementen aus den
Marchen: Mythos, Dialog, Wiedrholung und Anrufung.
Gott scheint in dieser Schopfung abwesend zu sein;
die ganze Schopfung erscheint besser als ihr "fauler"
schopfer, sie ist das Wunder eines unwurdigen
Gottes.
Sie klagt also die Abwesenheit eines Gottes, eines
Gottes, der die Welt wie ein liebender Hirte fuhrt.
"Und von dieser steinernen Stufe brechen
langsam die Hauser auf/hinter, wer weiβ wessen,
leeren Umhang."
Es geht aber in diesem Buch nicht um eine negative
christliche oder um ein theologisches System."
Gott ist fur Christodoulou ein Symbol, ein Anlaβ;
er beitet ihr den Stoff fur eine bildhafte Erzahlung
eines irdischen Abenteuers" schreibt der
Kritiker V. Chatzivassiliou. Eigentlich ist der
"Verwegene", der Fromme, Der die Natur
zu Gott offen sprechen laβt. (G. Wais).
Trotzdem ist diese Lyrik nicht dunkel. Der poetische
Ton ist bejahnd und tief trostend und in seiner
Anrufung voller Ekstase und Demut vor dem einzigartigen
Wunder des Lebens,
Dadi sideri Speck
Tι έγραψε ο Τύπος για τα βιβλία της
ΔΗΜΗΤΡΑΣ Χ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
(αποσπάσματα
από κριτικές)
Τα
άλογα του Μυροβλήτου, Αθήνα, ιδιωτική έκδοση,
1974, σελ. 20
…Demetra Christodoulou published her first book,
The Horses of Myrovlitos, in 1974. Her rich, almost
archaic language created an atmosphere of paganism
and of ritual. Rituals of life, rituals of death
that seem to take place in cool, hidden places,
deep in the forests of nature next to primordial
sources.
Christodoulou is a deeply feminist poet because
she does not adopt the male split-vision of the
world - split into object-subject, life-death,
positive-negative - but she recognizes in herself
another kind of fluidity in all things, something
connected with the woman's act of giving birth
and death at the same time…
Κατερίνα Αγγελάκη - Ρουκ
Ποιήτρια
"TEN WOMEN POETS OF GREECE"
(Wire Press)
S. Francisco 1982
Hγησώ, Αθήνα, Κείμενα, 1979. Σελ. 48
…Στα καινούργια ποιήματά της όπως και στα παλιά
η Χριστοδούλου λειτουργώντας με αφαιρετικό κι
απέριττο λόγο, με μια γλώσσα, που την κατέχει
και την κατευθύνει, παίρνει μια απόσταση από τα
πράγματα, τα απομονώνει χωρίς ποτέ να κόβει ένα
μόλις διαφαινόμενο ομφάλιο λώρο, ανθεκτικότατον
όμως που την ενώνει μαζί τους. Η ποιήτρια αυτή
κατορθώνει και τα τόσο απλά πράγματα, τα τόσο
δύσκολα να μετουσιωθούν σε ποίηση να μας τα παρουσιάζει
μ' ένα τέλεια προσωπικό τόνο, να ψαύει τον πυρήνα
τους σε σημεία, που μόνο μια εκλεκτική φύση σαν
και τη δική της μπορεί να το επιχειρήσει…
Γιώργος Κ. Καραβασίλης
Ποιητής
Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 27-3-1980
Χώμα, Αθήνα, Κέδρος, 1984. Κ.Α. 1467. Σελ. 72
…το "Χώμα" αποτελεί μια τυπική μελέτη
θανάτου. Ο αναγνώστης εύκολα εντοπίζει τη μεταφυσική
φλόγωση της ζωής και τη χαλάρωση του βιοτικού
φαινομένου μέσα στα προανακρούσματα της σιωπής.
Ο θάνατος αναδύεται αργά ως πολλαπλάσιο του απείρου
μέσα από τη φθορά και τη σήψη του σώματος, που
ιχνογραφείται ως νους και ως έρως ταυτοχρόνως…
Η Δ. Χριστοδούλου μας προτείνει μια ποιητική στάση
που απαιτεί άσκηση, υπαρξιακή προθυμία και διανοητική
ετοιμότητα. Επιλέγοντας το θάνατο αρνείται μια
νεκρή ζωή. Στο παγωμένο τοπίο του εκβάλλει η διωκόμενη
ποιητική της θερμότητα. Το είδος και το βάρος
της διαδρομής της, δικαιολογούν στο ακέραιο, τόσο
την ίδια την εκλογή της όσο και τις λέξεις που
την υποστηρίζουν.
Βαγγέλης Χατζηβασιλείου
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. Η ΑΥΓΗ, 14-5-1985
Η προσευχή του αναιδούς, Αθήνα, Καστανιώτης, 1991.
Σελ. 80. ISBN: 960-03-0808-Χ
Η προσευχή του αναιδούς είναι η ώριμη συγχώνευση
όλων αυτών των ποιητικών υποσχέσεων και μιας λυρικής
ιδιοσυγκρασίας γύρω από ένα συγκεκριμένο θέμα:
το πρόβλημα της θεοδικίας, δηλαδή του ζητήματος
της δικαίωσης του κακού στον κόσμο. Η λέξη "θέμα"
ωστόσο αδικεί την ποιήτρια, καθώς δεν έχουμε μπροστά
μας μια φιλοσοφική πραγματεία αλλά μια εκ βαθέων
ποιητική υπεράσπιση ενός υπέροχου αισθήματος για
τη ζωή μπροστά στην απουσία ενός προφανούς μεταφυσικού
θεμελίου ή ενός υπέρτερου θεϊκού νοήματος.
Γιάννης Πατίλης
Ποιητής, εκδότης
Περιοδ. ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ, Νο 17, 1992
Το κυπαρίσσι των εργατικών, Αθήνα, Καστανιώτης,
1995. Σελ. 80. ISBN: 960-03-0411-4
…Οι καινούριοι στίχοι της Δ. Χριστοδούλου αναμετριούνται
- όπως και τα παλαιότερα επιτεύγματα της ποιήτριας
άλλωστε - με την παράδοση και τη μοντερνικότητα
σε γόνιμο αγώνα. Τολμηρές λυρικές συλλήψεις σε
τόνους μινόρε και εικόνες θρησκευτικής μεν καταγωγής,
πλην όμως άρδην αιρετικές - αιρετικές ακόμα και
για τις μέρες μας, τις τόσο χορτασμένες από "αποκαθηλώσεις"
- που αγκαλιάζουν έρρυθμα το σύμπαν των ήχων και
απηχήσεων, από όπου ξεπηδάει η ατόφια ποίηση,
συντίθενται στις σελίδες, της συλλογής σε ρήματα
όντως καινοφανή για τα ελληνικά γράμματα…
Γιώργος Κεντρωτής
Καθηγητής Ιόνιου Παν/μίου, μεταφραστής
Περιοδ. ΔΙΑΒΑΖΩ, Νο 355, 9-1995
Το κυπαρίσσι των εργατικών
…Τα σαράντα τέσσερα ποιήματα που τη συνθέτουν
- κάποια από αυτά πεζόμορφα - δικαιώνουν ακόμα
μια φορά τις αισιόδοξες προσδοκίες του αναγνωστικού
της κοινού. Παρόλο που ο θεματικός κύκλος της
ποιήτριας δεν παρουσίασε έως σήμερα ίχνος στατικότητας,
κάποια αόρατα νήματα συνδέουν διακριτικά τους
τελευταίους σταθμούς της πορείας της. Το γήινο
στοιχείο επικρατεί κυριαρχικά πάνω στους υπαρξιακούς
προβληματισμούς της, με αποτέλεσμα η κάθε εικόνα
του άμεσου ή έμμεσου περίγυρού της να μην περιορίζεται
στο σκηνογραφικό της ρόλο, αλλά να συμπράττει
και να δίνει ένταση στους κραδασμούς της ανθρώπινης
αγωνίας…
Αλλά η μεγαλύτερη ίσως αρετή της ποιήτριας εδράζεται
στην ικανότητα, να μην αφήνει ανεξέλεγκτη τη συγκινησιακή
της φόρτιση. Θέματα όπως η φθορά, ο θάνατος, οι
καθημερινές ή και οι μεταφυσικές ακόμα αγωνίες,
διυλίζονται εξαντλητικά, έτσι ώστε μόνο η υποψία
της οσμής των να φθάνει στην αντίληψή μας…
Είναι βέβαιο πια ότι η ποιήτρια, σε κάθε καινούργιο
βήμα χρησιμοποιεί την πείρα των έως τώρα κατακτήσεών
της και ίσως εκεί να οφείλεται η σταθερά ανοδική
της πορεία…
Τάκης Μενδράκος
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. Η ΑΥΓΗ, 6-10-1995
Ακτή στο φως του χειμώνα, διηγήματα, Αθήνα, Καστανιώτης,
1996. σελ. 132. ΙSBN: 960-03-1470-5
…Το πεζογράφημα της Χριστοδούλου χρησιμοποιεί
εξίσου τη δομή του παραμυθιού, όπου το λογικό
ταυτίζεται με το παράλογο ως απόλυτα φυσικό. "Φωτεινή
παραβολή" χαρακτηρίζεται το πρώτο αφήγημα,
ενώ το δεύτερο μέρος του βιβλίου ("Φωνές
από κάτω") περιλαμβάνει δέκα "σκοτεινά
παραμύθια για ζώα, για πουλιά και για χτίσματα".
Διακρίνονται απηχήσεις από τους εκπροσώπους της
φανταστικής λογοτεχνίας - Πόε, Κάφκα, Μάρκες,
Μπόρχες, Ντοστογιέφκσι -, ενταγμένες σε ένα ιδιότυπο
ύφος, από το οποίο δεν απουσιάζουν στοιχεία της
ποιητικής πεζογραφίας του Παπαδιαμάντη.
Χρησιμοποιώντας τους μηχανισμούς της μεταμόρφωσης,
η ποιήτρια αποδεικνύει τη δημιουργική της δύναμη…
Στυλιανή Παντελιά
Περιοδ. ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ, Νο 41-42, 1997
Φορτίο, Αθήνα, Καστανιώτης, 1977. Σελ. 104 ISBN:
960-03-1904-9
Η πρόσφατη (1997) ποιητική συλλογή Φορτίο της
Δήμητρας Χ. Χριστοδούλου αποτελεί έργο ωριμότητας,
το οποίο προεκτείνει και αναπτύσσει τη θεματική
και καλλιτεχνική αναζήτηση των προηγουμένων βιβλίων
της. Η ποιητική έμπνευση μεταφέρει το βάρος μιας
ώριμης συνείδησης η οποία επιδιώκει να τοποθετήσει
"το κέντημα της φαντασίας πάνω στο υλικό
της φύσης" και αποκαλύπτει "μια πρωτόφαντη
ομορφιά που δεν είναι ίσως παρά η αντανάκλαση
των γύρω πραγμάτων στη συνείδηση της ποιήτριας…
Στυλιανή Παντελιά
Περιοδ. ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ, Νο 85, 1999
Προς
τα κάτω, Αθήνα, Νεφέλη, 1999. Σελ. 110. ISBN:
960-211-498-3
…Στο τελευταίο της βιβλίο που επιγράφεται, όχι
τυχαία, "ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΑΤΩ", η ποιήτρια συνθέτει
ένα σπονδυλωτό "σκηνικό ποίημα", με
την έννοια ότι αυτό "ντύνεται" με κάποια
υποτυπώδη σκηνογραφικά στοιχεία. Η ηρωίδα του
είναι μια γυναίκα που οδεύει προς το γήρας, και
αναμετριέται με το χρόνο, τη συναισθηματική φθορά,
τους έρωτες που πέρασαν, το μέλλον που δεν έχει
μέλλον! Αυτή η γενναία αναμέτρησή της παίρνει
τη μορφή μιας αποχαιρετιστήριας επιστολής με πιθανό
παραλήπτη τον αναγνώστη και είναι γραμμένη με
την τεχνική του εσωτερικού μονολόγου. Ωστόσο δεν
πρόκειται για μια "επιστολή' νοσταλγική αλλά
βαθύτατα στοχαστική, τρυφερά συγκινητική, με υψηλούς
λυρικούς και τραγικούς τόνους.
Έλενα Χουζούρη
Ποιήτρια, κριτικός λογοτεχνίας
Περιοδ. ITHACA, Νο 3, 5-6/2000
Προς τα κάτω
Η Δ.Χ. Χριστοδούλου προτείνει εδώ, με ρηματική
συνέπεια κι ευελιξία, μία ακόμη γενναία επανεξέταση
στοιχείων του ηρακλείτειου σάρματος, ορισμένων
δηλαδή σημασιολογικά διφορούμενων, δήθεν ευκαταφρόνητων
υλικών του καθ' ημέραν βίου. Η λεκτική ευγένεια,
η ακριβολογία που αγγίζει ενίοτε τα όρια της απόλυτης
πιστότητας, η ανάδειξη του ευτελούς σε διαχρονική
αξία, η υποβλητική χωροταξία και ο υπαινικτικός,
διακριτικός πάντα ποιητικός λόγος συνιστούν τα
κύρια γνωρίσματα της γραφής αυτής, που θέλησε
να αυτοπροσδιοριστεί μ' έναν επαγωγικό, μεταλυρικό
τρόπο.
Γιώργης Βέης
Ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας
Περιοδ. ΔΙΑΒΑΖΩ, Νο 409, 7-8/2000
Προς τα κάτω
…Το "Προς τα κάτω" σηματοδοτεί κατηφόρες.
Πολιτικής υφής, κοινωνικής χροιάς, ατομικής περιπέτειας
του ανθρώπου στον χρόνο, κλίμακα στο μεσόσκαλο,
θέα από κορφή Εθνικού Δρυμού, κατάδυση σε φυσική
λίμνη, σύννεφο που γίνεται βροχή, φύλλα φθινοπώρου,
ένταση που καθησυχάζει σ' ένα καθιστικό, μπουνάτσα
μετά την τραμουντάνα, επιστασία από χρυσαετό,
πετάγματα προς τη φωλιά. Αυτές είναι μερικές εν
δυνάμει σημασιοδοτήσεις ενός τοπικού προσδιορισμού,
που η Δήμητρα το θέλησε να γίνει και χρονικός.
Χρόνος του έσω τοπίου της…
Δήμητρα Παυλάκου
Δημοσιογράφος
Εφημ. Η ΑΥΓΗ, 29-4-2000
|
