ΚΩΣΤΑΣ Γ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ


Photo: © E.KE.BI, 2001. Ορδόλης

Βιογραφικό σημείωμα

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945. Σπούδασε Νομικά και Φιλολογία. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε με την ποιητική συλλογή Ποιήματα το 1966. Εργάστηκε ως δικηγόρος από το 1972 ως το 1978· έκτοτε ασχολείται αποκλειστικά με την λογοτεχνία και με ό,τι αμέσως ή εμμέσως σχετίζεται μ' αυτήν.
Συνεργάστηκε με τα αξιολογότερα λογοτεχνικά περιοδικά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης κατά την τελευταία τριακονταετία ("Αντί", "Λέξη", "Δέντρο", "Διαβάζω", "Εντευκτήριο", "Τραμ" κ.α.). Διετέλεσε συνυπεύθυνος στη σύνταξη των ετήσιων ομαδικών αντιδικτατορικών εκδόσεων Κατάθεση '73 και Κατάθεση '74, ενώ συνέταξε (με τον ποιητή Γιάννη Βαρβέρη) την Ελληνική ποιητική ανθολογία θανάτου του εικοστού αιώνα (1995).
Άσκησε συστηματικά λογοτεχνική κριτική από περιοδικά και εφημερίδες. Σήμερα δημοσιεύει κριτικές στο ένθετο "Βιβλιοθήκη" της εφημερίδας "Ελευθεροτυπία".
Από το 1982 ως το 1998 εξέδιδε και διηύθυνε το περιοδικό "Γράμματα και Τέχνες".
Ποιήματά του μελοποιήθηκαν και κυκλοφόρησαν σε δίσκους από τον Θάνο Μικρούτσικο ("Ιχνογραφία"), από τον Νίκο Τάτση ("Έρανα"), καθώς και από τον Χάρη Κατσιμίχα.
Από το 1982 εργάζεται στην Ελληνική Ραδιοφωνία, στην αρχή ως σύμβουλος σε θέματα λογοτεχνίας και εν συνεχεία ως επιμελητής λογοτεχνικών εκπομπών και εκδηλώσεων στο Τρίτο Πρόγραμμα. Από το 1990 εργάζεται ως καθηγητής στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, διδάσκοντας Ιστορία Θεάτρου και Λογοτεχνίας.
Είναι ιδρυτικό μέλος της "Εταιρείας Συγγραφέων"
Ποιήματα, μελέτες και εκτενή δοκίμιά του έχουν μεταφραστεί σε ευρωπαϊκές γλώσσες.

Εργογραφία

Ποίηση

Ποιήματα, Αθήνα, 1966
Συλλογή, Αθήνα, Φέξης, 1970, σελ. 38.
Επί πυγήν καθίσαι, Αθήνα, Κέδρος, 1972.
Ιχνογραφία, Αθήνα, Κέδρος, 1η έκδοση, 1975, 3η έκδοση, 1983, σελ. 39.
Το οικογενειακό δέντρο, Αθήνα, Κέδρος, 1978, σελ. 46
Το σκοτωμένο αίμα, Αθήνα, Κέδρος, 1982, σελ. 34.
Κάτω στον ύπνο, Αθήνα, Κέδρος, 1986, σελ. 60.
Ραμμένο στόμα, Αθήνα, Κέδρος, 1990, σελ. 55, ISBN: 960-04-0378-3.
Ποιήματα (1972-1990), συγκεντρωτική έκδοση, Αθήνα, Κανάκη, 1995, σελ. 229, ISBN: 960-7420-12-8.
Πατρίδα το αίμα, Αθήνα, Καστανιώτης, 1996, σελ. 63, ISBN: 960-03-1561-2.
Κλεμμένη ιστορία, Αθήνα, Κέδρος, 2000, σελ. 73, ISBN: 960-04-1752-0.

Πεζογραφία

Το γιοτάπατο, Αθήνα, Κέδρος, 1977.
Των Αγίων Πάντων, Αθήνα, Κέδρος, 1992, σελ. 188, ISBN: 960-04-0657-Χ.
Άννα, τώρα κοιμήσου, Αθήνα, Γνώση, 1995, ISBN: 960-235-577-8.
Ελληνικά Γράμματα, 2001, σελ. 166, ISBN: 960-3936-65-0
Πήρε φως, Αθήνα, Κέδρος, 1998, σελ. 102, ISBN: 960-04-1463-7.

Δοκίμιο

Σημειώσεις επάνω στα "Τρία κρυφά ποιήματα" του Γ. Σεφέρη, Αθήνα, Μπουκουμάνης, 1973.
Η γενικά του '70 (Ιστορία, ποιητικές διαδρομές), Αθήνα, Κέδρος, 1989, σελ. 148, ISBN: 960-04-0075-Χ.
Τα άδεια γήπεδα, Αθήνα, Σοκόλης, 1994, σελ. 263, ISBN: 960-7210-32-8.

Μεταφράσεις

Στα γερμανικά:

Akzente, Zeitschrift fur Literatur, herausgegeben von Michael Kruger : Griechische Literatur der Gegenwart, [tr.by] : Niki Eideneier. Munchen, Germany, Heft 6/Dezember 1998.

Unter dem Gewicht der Worter. Griechische Lyrik der Gegenwart, Herausgegeben von Dadi Sideri Speck, Koln, Germany, Romosini, Zweisprachig, 1999.

Στα αγγλικά:

Greek & Turkish poets of today, Vol. 5 No. 3, [tr.by]: Yannis Goumas, NewZealand, edited by Yannis Goumas and Talat Sait Halman, July 1980.

The Amaranth, Bulletin of the modern Greek studies program, No. 8, University of Toronto, 1984.

The Charioteer, An Annual Review of Modern Greek Culture, Formerly Published by PARNASSOS Greek Cultural Society of New York, Number 27, 1985.

Arc. A magazine of poetry and criticism. A selection of Greek Poetry, [tr.by]: Margaret Leedis Ottawa, Canada. Spring 1986.

Στα γαλλικά:

Les Cahiers de PANDORA. Regards sur les cultures europeennes. Special Grece, No 10, Neuilly, France, Fevrier 1985.

Nuit Blanche, Quebec, L' actualite du livre: La Grece L' ecriture est politique. No 27, Mars-Avril 1987.

LIBERTE 172. Huit poetes contemporains: L' autre Grece. Montreal Canada, Aout 1987.

Στα σουηδικά:

90ΤΑL, Οm Litteratur och Konst: Grekland: Specialnummer. Grekisk litteratur & Konst, No 14, Stockholm, Sweden, 1995.

ARIEL, Tidskrift for Litteratur, Nagot om den nygrekiska litteraturen, Nr 2, Malmo, Sweden, 1999.

90TAL: Modern European Poetry, No 30, Stockholm, Sweden, 1999.

Ο ποιητής
ΚΩΣΤΑΣ Γ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

Η παρατεταμένη χρήση μιας ισχυρής, ριζικά ανανεωμένης τα τελευταία χρόνια εικονοποιίας, η προβολή κατ' εξοχήν προσωποπαγών αισθητικών μορφωμάτων και η προαγωγή, κυρίως, μιας κεντρομόλου ποιητικής μετα-γλώσσας σε κύρια υφολογική συνισταμένη, χαρακτηρίζουν στο σύνολό του τον προωθημένο δημιουργικό λόγο, που καλλιεργεί στη χώρα μας επί τέσσερις ήδη δεκαετίες ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου.
Οι αλλεπάλληλες αποκλίσεις από την καθιερωμένη, τρόπον τινά, επικοινωνιακή διαδικασία, που εντοπίζονται άμεσα σε όλα σχεδόν τα βιβλία του, επισημαίνουν, μεταξύ των άλλων, τη συνειδητή επιλογή του ποιητή να διερευνήσει στοχαστικά και αποτελεσματικά τα όρια της αντοχής της υπερ-γλωσσικής μεθόδου καταγραφής κρίσιμων ενδοψυχικών τριβών, σε ατομικό, κατ' αρχήν, επίπεδο.
Είναι συνεπώς αυτονόητο, ότι ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου θα επανέλθει συχνά τόσο στο ζήτημα της μερικής ή πλήρους ταύτισής μας με το ονειρικό στοιχείο, όσο και στο πέρασμά μας από την μονοσήμαντη, επιφανειακή πλευρά του λεγομένου αντικειμενικού κόσμου στην ευρύτερη, σαφώς διευρυμένη εννοιολογικά, υπόσταση των πραγμάτων καθ' εαυτά. Από τα μέσα της δεκαετίας του '70, κιόλας, το πρόταγμα αυτό του ποιητή προσδιορίζει το μεγαλύτερο μέρος των συναφών εκφορών του λόγου του. Η διακρίβωση, ο πλήρης φωτισμός του αποκεκρυμμένου ή λανθάνοντος μηνύματος, το οποίο ενυπάρχει σαφώς πίσω από το γεγονός, πίσω από τις εφήμερες, τυπικές συναλλαγές, συνιστά πλέον τη χρόνια εμμονή αυτής της ιδιάζουσας, συνεπούς με τις αρχές της ποιητικής. Έτσι, τα γνωστά φαινόμενα φθοράς, τα ευτελή περιστατικά του βίου, οι δήθεν αδιάφορες, πνευματικά ή αισθητικά, πτυχές του καθημερινού modus vivendi, αποκτούν, με συχνά εντυπωσιακό τρόπο, χωρίς να θυσιάζεται το λεκτικό ήθος στο όνομα του εύκολου εντυπωσιασμού, μια αναβαθμισμένη, ενίοτε μεταισθητική διάσταση. Το απλό εκλαμβάνεται πλέον ως πολύσημο κέντρο αναφορών και αυτοαναφορών.
Η προσφυγή στο πράγμα per se και στους αντίστοιχους ποικίλους μετωνυμικούς προσδιορισμούς, που ανάγονται ή απορρέουν απ' αυτό, προσδίδει στο εγχείρημα του ποιητή ιδιαίτερη σημασιολογική ένταση. Η ανάδειξη των σημαντικότερων πλευρών μιας περισσότερο πνευματοποιημένης, σ' έναν βαθμό μάλιστα επινοημένης ζωής, συνιστά στις τελευταίες τέσσερις ποιητικές εμφανίσεις του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου το κυρίαρχο ποιητικό μοτίβο: αν όντως "ζούμε στο μυαλό", όπως δήλωσε κατηγορηματικά στα περιώνυμα Adagia του ο αμερικανός ποιητής Wallace Stevens, τότε η κατάθεση, στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν είναι τίποτ' άλλο παρά η καταγραφή διαθλάσεων, αναθεωρήσεων των συμβατικών σημασιών και εξαρθρώσεων των δυναστικών "λογικών" υποπροϊόντων που αναπαράγει διαρκώς η επιπόλαιη περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Τα πράγματα, λοιπόν, ως αυθύπαρκτες, καίριες αισθητικές μονάδες, συμμετέχουν οργανικά σ' αυτόν τον αγώνα των εκτομών και των ριζικών αντικαταστάσεων γλωσσικών συνδυασμών. Οι συχνές συμβολοποιήσεις δεν ακυρώνουν, βέβαια, το είναι -απλώς αυξάνουν τις δυνατότητες μιας επαρκέστερης εγκατοίκησής του.
Στην Κλεμμένη ιστορία (Αθήνα 2000), το τελευταίο ως τώρα βιβλίο του ποιητή, ο κόσμος διαβάζεται κατ' ανάγκην ανατρεπτικά. Το περίβλημά του, όπως έχουμε μάθει να το αντιμετωπίζουμε, δεν διατηρεί την παλιά του συνοχή. Η υποβολή, η υπαινικτική χρήση της γλώσσας σηματοδοτούν ισχυρούς οπτικούς ερεθισμούς. Η ευρηματική στρατηγική της Κλεμμένης ιστορίας αξιοποιεί δυναμικά τους μηχανισμούς του συνειρμού, καθώς και τις ακραίες χρήσεις της μεταφοράς, όπως τις γνωρίσαμε στα δύο προηγούμενα βιβλία του ποιητή. Η διαστολή της ορθόδοξης σύνταξης, οι μη αναμενόμενες τομές στην παράταξη των λεκτικών στοιχείων, οι αναδιπλώσεις των εκπομπών του ρήματος σε άτακτα χρονικά διαστήματα και, πάνω απ' όλα, η συχνή υπέρβαση των γνωστών ορίων της παραδοσιακής αναπαράστασης του βιωματικού - μνημονικού δεδομένου, συνιστούν την ταυτότητα του κειμενικού εγώ.
Ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου, συμβάλλοντας αποφασιστικά στη γνώση, στην αποτύπωση και στην ανίχνευση του μη λεκτικού, του άρρητου, προβάλλει συστηματικά τις άλλες, συνήθως αγνοημένες στο σύνολό τους, δυνατότητες των τετριμμένων, φθαρτών λέξεών μας. Κι αυτό το χαρακτηριστικό τον διακρίνει αμέσως από τους ομοτέχνους του, που πρωτοεμφανίστηκαν μαζί του στις αρχές της δεκαετίας του '70. Αν ο ισχυρισμός του Ιμάνουελ Κάντ, που θέλει "την τάξη στον κόσμο να είναι επινόηση του ανθρώπινου πνεύματος, γιατί έτσι μόνο αποκτά νόημα ο ίδιος ο κόσμος", τότε καθήκον της ποίησης, θα μπορούσε να συμπληρώσει ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου μέσα από το σύνολο της δουλειάς του έως σήμερα, είναι να διερευνήσει σε μέγιστο βάθος την τάξη ή την αταξία του ένδον κόσμου, εκεί που ο ηρακλείτειος δαίμων και το σωκρατικό δαιμόνιο έχουν τον Πρώτο Λόγο.

Γιώργος Βέης
Ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας

Τι έγραψε ο Τύπος για τα βιβλία του
ΚΩΣΤΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
(αποσπάσματα από κριτικές)

Το οικογενειακό δέντρο, Αθήνα, Κέδρος, 1978 Σελ. 46

… Όμως σ' αυτή την ποιητική συλλογή δεν παρακολουθούμε μόνο μια καταβύθιση σε περασμένα χρόνια, σε εικόνες που λες και προέρχονται ταυτόχρονα από όνειρο και πραγματικότητα, σε ενθυμήσεις συγγενικών προσώπων ή προσώπων που στιγμάτισαν ανεξίτηλα τα πρώιμα βιώματα του ποιητή. Βλέπουμε συνάμα όλον αυτό τον κόσμο, τον νικημένο και φθαρμένο, να ξαναζεί, να κατακλύζει το παρόν, να εισχωρεί μέσα από κάθε άνοιγμα της φαντασίας και της μνήμης και να γίνεται σάρκα, κορμός ενός τωρινού τρόπου ζωής…
Ένας κόσμος τυραννισμένος, κυριευμένος από το θάνατο, έρχεται να πάρει τη θέση του στην ποίηση του Κ.Γ. Παπαγεωργίου, διεκδικώντας αυτό τον ίδιο τον ποιητή. Κι όλη αυτή η γενεαλογία της φθοράς και της ήττας πλαισιώνεται, για να βρει έτσι τις κορυφαίες της διαστάσεις, από μνήμες παιδικών βιωμάτων, που είναι εξίσου τραυματικές και υποβλητικές ως προς ένα διαρκές συναίσθημα φόβου…
Αυτό όμως που δεν θα πρέπει να ξεφύγει από την προσοχή του αναγνώστη είναι το ύφος, το οποίο διαπνέει την πρόσφατη αυτή συλλογή του Κ. Γ. Παπαγεωργίου. Υπάρχει ένας ρυθμός στο Οικογενειακό δέντρο, και οι στίχοι έχουν μια τέτοια αρχιτεκτονική διάταξη ώστε να απηχούν μουσικά. Δεν είναι μονάχα οι ομοιοκαταληξίες που δίνουν μεγαλύτερη αρμονική αίσθηση στο ποίημα, είναι και η ίδια η γλωσσική σύνθεση των στίχων που συγγενεύει δομικά με τη δημώδη μας ποίηση. Ίσως το Οικογενειακό δέντρο να αποτελέσει καμπή στην εξέλιξη της ποιητικής του Κ. Γ. Παπαγεωργίου.

Αλέξης Ζήρας
Κριτικός λογοτεχνίας
Από το βιβλίο ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΑ
(Αθήνα, Ρόπτρον, 1989).

Οικογενειακό δέντρο

…Με το "Οικογενειακό Δέντρο" ο Κώστας Παπαγεωργίου κομίζει στη νεώτερη ποίησή μας βιώματα τα οποία ανατρέχουν στα παιδικά χρόνια του ποιητή, που συμβαίνει να'ναι τα τελευταία χρόνια του εμφύλιου, και φτάνουν ως τα πρόσφατα δραματικά γεγονότα του ελληνικού βίου…
Η μνήμη, παίζει κυρίαρχο ρόλο σ' όλο το βιβλίο, γεμάτη ψυχολογικά ερείπια πετυχαίνει μέσα από τη νυχτερινή γεωμετρία, μια ουσιαστική σύνθεση πραγμάτων και βιωμάτων.
Μνήμη και ονειρικός συνειρμός ανατέμνουν και φτάνουν σε οριακές ενδοσκοπήσεις.
Η αποσπασμαστικότητα του ονείρου μεταφέρεται και στη γραφή όπου ο αφαιρετικός λόγος αποκτά μια ιδιαίτερη βαρύτητα. Ο ποιητικός λόγος του Παπαγεωργίου ανακαλεί το ποιητικό εργαστήρι του Σεφέρη. Κατεργασμένος στο έπακρο τροφοδοτείται από ένα υπόγειο εσωτερικό ρυθμό και καταξιώνει με την εκφραστική του ενέργεια τη θαυμαστή σύλληψη του θέματος.

Χριστόφορος Λιοντάκης
Ποιητής
Περιοδικό ΤΡΑΜ, Νο 9, Μάιος 1978

Το οικογενειακό δέντρο (έργο καθοριστικό για την ποιητική πορεία του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου) είναι κατά κάποιο τρόπο η φυσική προέκταση της Ιχνογραφίας (1975), τόσο όσον αφορά τη θεματική όσο και την εκφραστική του πλευρά. Έτσι, στιγμές, συγκυρίες και εκδοχές που τον άγγιξαν συγκινησιακά, βρήκαν στο οικείο του περιβάλλον τα αρμόδια πρόσωπα - σύμβολα (που η αγάπη του τα ανάγει συχνά σε ένα επίπεδο αγιοσύνης), ενώ η έμμεση κυρίως γνώση και πληροφόρηση των ιστορικών "σημείων" (Μικρασιατική καταστροφή, Κατοχή, Εμφύλιος, ψυχρός πόλεμος), μέσα από την αφήγηση τρίτων, βοήθησε στο να αποκτήσουν τα γεγονότα περίεργες διαστάσεις και να φορτιστούν με τέτοιο τρόπο, ώστε συχνά να "εισχωρούν" ως αίσθηση στο χώρο του ονείρου ή στο μεταίχμιο, μεταξύ αυτού και της πραγματικότητας (στην πιο απάνθρωπη πάντως εκδοχή της)…

Γιώργος Μαρκόπουλος
Από το βιβλίο "Εκδρομή στην άλλη γλώσσα"
(Αθήνα, Νεφέλη, 1994).

Κάτω στον ύπνο, Αθήνα, Κέδρος 1986. Σελ. 60

Η πρόσφατα δημοσιευμένη ποιητική συλλογή του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου, με τίτλο "Κάτω στον ύπνο" επανεπιβεβαιώνει την εντύπωση που σχημάτισαν τουλάχιστον τα δύο προηγούμενα βιβλία του "Το οικογενειακό δέντρο (1978) και "Το σκοτωμένο αίμα" (1982)¨ο δημιουργός τους χωρίς να ιχνηλατεί χώρους αγεωγράφητους για την ποιητική έκφραση του καιρού του, προάγει ωστόσο τη βαθμιαία εκλέπτυνση του εκφραστικού του οργάνου και τη συστηματική του ενάσκηση σε μια ποιητική περιοχή, που με αρκετή ευστοχία θα μπορούσαμε να ορίσουμε ως ένα σπαρασσόμενο απ' τους κλυδωνισμούς της ύπαρξης εγώ. Επιπρόσθετα εντείνει την υπόσκαψη του συνειδησιακού και υποσυνειδησιακού χώρου, ενδοσκοπεί στις υπαρξιακές, κοινωνικές και φυλετικές καταβολές μιας ανθρώπινης υπόστασης, που αγχωτικά κι εναγώνια αναζητεί να προσδιορίσει το προσωπικό της στίγμα στον κόσμο, τη λειτουργική ταυτότητά της στο παρόν…
Οι τρεις τελευταίες ποιητικές συλλογές του Π., που τους τίτλους τους ήδη υπέδειξα διαπλέκονται πολλαπλά και με την οργάνωση των ποιημάτων τους γύρω από τα ίδια θεματικά κέντρα και με τις εμφανίσεις μιας ποιητικής γλώσσας ουσιαστικά, εδώ και καιρό, σχηματισμένης. Η γλώσσα αυτή, ιδιωτική μετά την μακρόχρονη χρήση και ωρίμανσή της, δεν διστάζει να καταθέτει περήφανα το τίμημα της μαθητείας της σε κορυφαίους ποιητές των νεοελληνικών γραμμάτων, κυρίως τον Σολωμό και τον Σεφέρη. Η σχέση δεν είναι μόνο γλωσσική, το έργο αυτών των ποιητικών προγόνων μεταφέρεται στο έργο του Π. κι ως φορέας ομόλογων βιωμάτων. Ο Σολωμός χορηγεί κυρίως το εχέγγυο της φυλετικής ταυτότητας και της εθνικής συνείδησης, ο Σεφέρης μιαν ανεπανάληπτη γλωσσική εμπειρία. Τα υπόλοιπα, που δεν είναι ελάχιστα, όσα επιπολάζουν στην επιφάνεια ή υποφώσκουν στο βάθος, μπορούν να θεωρηθούν η συνεισφορά του Π…

Ευριπίδης Γαραντούδης
Αναπληρωτής καθηγητής Παν/μίου Κρήτης
Περιοδικό ΥΠΟΣΤΕΓΟ, Νο 1, Ιούνιος 1987

Κάτω στον ύπνο

…Το Κάτω στον ύπνο, όσο και αν σε μια πρώτη ματιά μοιάζει να αποτελεί μια επώδυνη προσπάθεια ενδοσκόπησης, σε μια δεύτερη δεν είναι παρά μια προσπάθεια καταγραφής του σημερινού κοινωνικού χώρου με τις γνωστές απάνθρωπες διαστάσεις του. Μόνο που αυτός μοιάζει να είναι βυθισμένος κάτω από τον αμέσως αντιληπτό κοινωνικό χώρο, και η καταγραφή των βασικών γνωρισματικών στοιχείών του προϋποθέτει μια κατάδυση, η οποία δεν διαφέρει και πολύ από μια κατάδυση στο χώρο του θανάτου.

Γιώργος Μαρκόπουλος
Ποιητής
Από το βιβλίο "Εκδρομή στην άλλη γλώσσα" (Αθήνα, Νεφέλη, 1994)

Κάτω στον ύπνο

Μια εντελώς ξεχωριστή, απόλυτα προσωπική γραφή. Είναι - όπως λέει κι ο τίτλος -τοπία "κάτω στον ύπνο", 34 μικροί εφιάλτες, ποιήματα διακοπτόμενα, αυτοαναιρούμενα, ημιτελή, μετέωρα, όπως ακριβώς τα "κακά" όνειρα μ' όλη τη βασανιστική αυθαιρεσία και αυτονομία τους, που δολιχοδρομούν κατά βούληση και σταματάνε όποτε θέλουν, αφού μας έχουν καταταλαιπωρήσει σωματικά - το ψυχικό εξυπακούεται, αυτή ειν' η αφετηρία…

Κώστας Σταματίου
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 16-5-1987

Ποιήματα (1972-1990), συγκεντρωτική έκδοση, Αθήνα, Κανάκη, 1995, Σελ. 229 ISBN: 960-7420-12-8

…Ο Κ.Γ. Παπαγεωργίου είναι ένας από τους ποιητές εκείνους που γεννήθηκαν τη δεκαετία του '40, μεγάλωσαν σε ψυχροπολεμικό κλίμα, χωρίς προσωπικές τραυματικές εμπειρίες από την Κατοχή και τον Εμφύλιο, και γαλουχήθηκαν με έντονη την αίσθηση της "αμφισβήτησης" για έναν κόσμο που κληρονόμησαν και δεν τους κάνει, με αποτέλεσμα αυτή η αυταρέσκεια να δημιουργεί ποικίλες αντιδράσεις και επομένως ένα πολύκλαδο θεματικό και εκφραστικό δέλτα…
…Ο Κ.Γ. Παπαγεωργίου, στις μορφολογικές του αναζητήσεις, δεν θα θελήσει να αποκοπεί εντελώς από την παράδοση. Αξιοποιώντας τις κατακτήσεις των νεωτερικών ποιητών, θα προχωρήσει στο συγκερασμό παλαιών και νέων στοιχείων, με αποτέλεσμα η στιχουργική του - ιδιαίτερα από "Το οικογενειακό δέντρο" και πέρα - να είναι διαποτισμένη από μια εσωτερική αγωγή και να φθάνει ως εμάς σαν λικνιστική, πένθιμη μουσική. Και όσο ο ποιητής ανεβαίνει τους αναβαθμούς της ποιότητας τόσο και η μουσική ποίησή του κάνει εντονότερους τους κραδασμούς της.

Τάκης Μενδράκος
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. Η ΑΥΓΗ, 16-6-1996

Ποιήματα

…Ο Παπαγεωργίου κατορθώνει το ζητούμενο να ανταποκριθεί με τα καταλληλότερα μέσα στην αγωνία που συνέχει και κατευθύνει αδιάκοπα τη διαδρομή του και να αποδώσει κατά τον πιο εύγλωττο τρόπο όλους τους κρίσιμους σταθμούς της.

Βαγγέλης Χατζηβασιλείου
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 29-5-1995

Κλεμμένη Ιστορία, Αθήνα, Κέδρος, 2000 Σελ. 73 ISBN: 960-04-1752-0

…Ρίχνοντας διαδοχικά φως σε ορισμένα από τα μέλη του αφηγητή -στους αστραγάλους, τις φλέβες, το δέρμα ή τα σπλάχνα - το κείμενο αρχίζει σιγά σιγά να αναπαριστά μια κρυτπική ιστορία που θα μπορούσε να μοιάζει με τον κύκλο της ανθρώπινης ζωής. Μέσα από μεταφορές, ταυτίσεις και αντιμεταθέσεις, η "Κλεμμένη ιστορία" του Κώστα Παπαγεωργίου κατορθώνει έτσι να δημιουργήσει το αίσθημα της λικνιστικής κίνησης που νιώθει το έμβρυο μέσα στη μητρική κοιλιά, το ωκεάνιο αίσθημα της απέραντης ελευθερίας, όπως και την αναπόφευκτη αίσθηση απώλειας που συνεπάγεται γι' αυτό η γέννηση καθώς οι ανθρώπίνοι αστράγαλοι μοιάζει να συμβολίζουν ό,τι απέμεινε από τα παλαιότερα ανθρώπινα φτερά.
Κλεμμένη ζωή - κλεμμένη ιστορία. Η ποιητική φωνή του Κώστα Παπαγεωργίου αντλεί θεματικές, μιμείται φωνές, υποδύεται ρυθμούς που προέρχονται από ένα ευρύτατο πεδίο της ποιητικής παράδοσης…
Τα πολλαπλά θεματικά μοτίβα που επανέρχονται συνεχώς σε αδιάκοπες μορφικές παραλλαγές είναι μια πλευρά από τη μουσική τεχνική του Κώστα Παπαγεωργίου: μοτίβα όπως η φιγούρα της μάνας του αφηγητή, η σύλληψη της ανθρώπινης ζωής και ο θάνατος είναι στοιχεία μέσα από τα οποία καταλήγουμε στην ποιητική συγχώνευση των δύο βασικών προσώπων του κειμένου, της μητέρας και του γιου, καθώς το αρχικό κρεβάτι της κάμαρας μεταμορφώνεται σε τραπέζι του νεκροτομείου και πάνω του βρίσκουμε την πεθαμένη μάνα "γυμνή και αβάφτιστη" σαν "νεογέννητη γριά".

Οι ανεπαίσθητες μεταλλαγές είναι μια άλλη όψη πάνω στην οποία ο Κώστας Παπαγεωργίου στηρίζει την τεχνική της "Κλεμμένης ιστορίας". Η συνειρμική συγγένεια, η παρομοίωση και η συνεκδοχή είναι οι τρόποι με τους οποίους λαμβάνει χώρα η αλυσίδα αυτή των διαδοχικών μεταμορφώσεων με αποτέλεσμα το ανθρώπινο σώμα άλλοτε να μοιάζει με καταπράσινο τοπίο κι άλλοτε να δείχνει σαν φυλακή. Η μια εικόνα σταδιακά εκβάλλει στην άλλη, τα αντικείμενα εν μέρει ζωντανεύουν, τα ανθρώπινα μέλη αποκτούν ψυχή…
..η "Κλεμμένη ιστορία" αναπτύσσεται με τρικυμιώδη φραστική βιαιότητα, κάτω όμως από τους άγριους και ακανόνιστους κυματισμούς της νιώθουμε την τρυφερότητα που προκαλούν αβρότατοι λεπταίσθητοι κραδασμοί.

Ελισάβετ Κοτζιά
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 5-11-2000

Στέλιος Λουκάς: Μοιάζει με παραλήρημα σαλού αυτή η "κλεμμένη ιστορία", που όμως κουβαλά μια δράση και μια αλήθεια πέραν του ανθρώπου. Ποια είναι αυτή η αλήθεια;

Κ.Γ. Παπαγεωργίου: -Δεν ξέρω αν μοιάζει με παραλήρημα αυτή η "κλεμμένη ιστορία" μου, πάντως μπορώ να πω ότι δεν είναι και πως θα μπορούσε, άλλωστε, να είναι παραληρηματικό ένα κείμενο που θέλει να είναι, τουλάχιστον στην επιφανειακή εκδοχή του αφηγηματικό: με συγκεκριμένο θεματικό πυρήνα, με αρχή, μέση και τέλος. Όταν προϋποθέτει, με άλλα λόγια, μια οργάνωση του βιωματικού υλικού του γράφοντος. Βέβαια, η κατάσταση στην οποία βρισκόμουν κατά τη διάρκεια της εξόρυξης αυτού του υλικού κάθε άλλο παρά νηφάλια ήταν από όσο θυμάμαι, βολόδερνα σε άγρια πελάγη ανησυχίας. Τόσο για την ψυχική και πνευματική μου ισορροπία όσο και για την αξία των όσων ανέσυρα από το γλιστερό βάθος του εαυτού μου, στο οποίο επιχειρούσα καταδύσεις με μόνο εφόδιο τη διάρκεια μιας ανάσας. Καταδύσεις με σκοπό την ανάσυρση ενός υλικού, του βαθύτερου και γνησιότερου υλικού της ύπαρξής μου, για να το καταστήσω, όσο γίνεται περισσότερο ευανάγνωστο. Γι' αυτό και ονομάζω έτσι αυτή την ιστορία μου: γιατί αισθάνομαι ότι την "έκλεψα" από τα βάθη του σώματός μου, πιστεύοντας ότι εκεί βρίσκεται η μόνη αλήθεια της ζωής μου: η μοίρα μου. Εκεί που όλες οι ηλικίες μου, όλες επίβουλα ενωμένες, διεκδικούν το παρόν και το όποιο μέλλον μου.

Εφημ. ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ, 5-10-2000

ΚΩΣΤΑΣ Γ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΤΗΕ FAMILY TREE
Το οικογενειακό δέντρο, 1978

VI
Family reunion some years ago
on the foundations of our derelict house
on a day under this very tree
sapless, still
forgotten by its kind
and you just feeling the shadow's breath
the soft titillation
as the heel trails on grass
the agony of water
before it dissipates in vapour. And around

stone
slate
bones
scarecrows circling the summit
and on the summit prancing girls
a stripe across their navels that

they might smell their flesh
like dogs and follow
their footsteps faithfully.

And wherever boredom gaped
a white bandage covered the scene.

VIII
Family reunion
on a nameday anniversary
with all the departed present, and those
found slain like dogs
one early morning
by the stream
near the wild jasmine, or who had perished
in prison and exile
local peddlers
paupers - especially

that blind, legless one
with the white beard
and long hair, holding
a pair of clogs
trying to manage his round
awkward torso
and begging for alms
in a haunting voice
as if wafting
from a minaret -

fashioned to the lame bodies
of children
wantonly reposing with my mother
on her bridal bed
near the brook which divided
the honeysuckle from the daisies; their

heels grimy
and between their toes thistles
soot
and seaweed.

XII
I suffocated in her sleep
and her closed eyelids
prevented me from breathing

I told her
she must accustom herself to the blood of abattoirs
since it constitutes an everyday affair
the blood of abattoirs, our mind
I told her barks like a stray dog
outside meat shops eating houses
churches
sometimes on Sunday
you'd think it's on the lookout for the dog catcher
as if feeling safe
behind the barred darkness
as he drives through empty neighbourhoods
howling metal chains and rust.

You know
those long grey Sundays
which so easily sully in the light
between a peal of bells in the morning
and the shouts of goall in the afternoon
and she
flirted with an angel
who every night arrived blind drunk
chased by birds a swarm
of sins which neither penitence
nor fasting nor prayer could expiate
or with the somnambulist
who climbed on the roof
and played with the teeth
that we as children had thrown there
still tied to the tread

knotted by father

And when I tried to tell her
about this crumbling house
its gate buried
by the oleanders
which once had a shape
low here tall there
and which yielded
to the needs of the dead
to impose on us their lives

she insisted on talking about mother

how she went about in summer
before our leaving for the country, spreading
a white sheet over the furniture
the kitchen shelves
the cupboards
the wireless, without ever
sensing

autumn

when she dragged it to a function
of unseen presences

how things looked

new through wear and tear.

Translated from the Greek by Yannis Goumas

Aπό την Ανθολογία Greek and Turkish poets of
today, Vol. 5 No 3 July 1980
New Zealand

HER FAVOURITE SONG

The day started well
if only they hadn't touched me on the trolley
blind man mad woman
with black and white photos of the saints
in casual poses
in the bedroom, bath, by the window

or staring at Lent
through the butcher's window

The day started well
though not at all idyllic
milkman's start white barking
and metallic clatter of milk ladles
sword cutting the dark in two

I can say the day started well
yes and I discerned semen
on the sheet basking across the yard
only if my Good - morning were not cut in half
by the hanged man
on the balcony opposite

Such splendour it's hard for me to say
in the light of the sun if the morning paper
were a lake of my blood
or specks of printing press black

Translated by Margaret Leedis
Από τη συλλογή
"Το οικογενειακό δέντρο, 1978
Περιοδικό "Arc"
Spring 1986. Ottawa, Canada

Ποιήματα του Κώστα Παπαγεωργίου

[F.]
Sieben Blutstropfen auf meiner Schwelle
und ein am eigenen Speichel erstickter Mann.

[J.]
Schatten erdolcht vom Licht
fallen zusammen.

Das Haus ein Sack der Dunkelheit

die Toten will ich aus dem Haus vetreiben
ich kann nicht ertragen wie sie in den Winkeln stehen
in Schranken verwahren
Dunkelheit aus ihren Tagen
brennende Kohlen in der einen Hand
ein Taschentuch in der anderen.

Die Zeit ist reif, die Toten zu vertreiben
ich kann sie nicht ertragen
ich kann sie nicht ertragen
dich hole ich zum Tanz
und dazu trage ich
dann meine besten Kleider

("Ιχνογραφία", 1975)

[Α.]

In eurem tiefsten Schlaf sammle ich meine Worte
wahrend ihr ruht ganz ohne Sorgen

Ich tauche ganz himab, als Rustzeug nur die Dauer
eines Atemzugs ein Licht aber

Gefahrlich glitschig sind eures Schlafes Stufen mich
ziehen hinunter riesige Schlangen

Wie des Fiebers Stimmen fern von des Zahnes
Schneide bleiben sie ungeschliffen

Sie haben Formen blinde Fische oder Vogel

Mit Umsicht muβ ich steigen - balancieren
auf euren feuchten Eingeweiden den beschmutzten.

[B.]

Meine Worte lautere ich dann in einer mittelalterlichen
Kemenate

Kopfuber aufgehangt beginne ich sie in Raserei
zu geiβeln gelegentlich

Ein Samenerguβ vor Raserei - Blut schieβt hoch
der infizierte Klang

Sperma soll spritzen and mich befeuchten die Worte sollen
sich breiten grune Wiese

Und die Buchstaben schneeweiβe Schafe eine Herde
die wiederkaut

Jedes einzelne seinen Laut eine Musik die
wenn sie ubersteigt

Zerschellt in unbetretener Hohle brullt das Wort
-jedoch

("Το σκοτωμένο αίμα", 1982)
Ubertragen von Niki Eideneier

Περιοδικό AKZENTE
Heft 6 Dezember 1998,
Munchen Germany

Zusammensetzung von Traumen

Weiche Erde auf der Kuppe des Hugels ich war geklettert und sammelte
Krauter als ich Stimmen horte wie ein Bach uberholten sie mich leichtes
Spruhen in der Hohe des Grases

Ich, hieβ es, lag im Sterben denn meine Freunde umkreisten mich anders
gekleidet als sonst und jeder stutzte gesittet den Kopf auf die Hande

Sie unterhielten sich nur mit Vokalen damit ihre Worter keine Kanten
bilden und mich verletzen als an der Tur eine stammige Frau erschien und
zu ihnen mit strenger und weinender Stimme sprach ein kleines Zittern.

Als die anderen weggingen naherte sie sich mir nackt und mit Schweiβ
umarmte nich ihre Zunge oder: sie legte sich neben mich fast lustern ohne daβ ich wollte aber es sollte sein

Denn so wie sich in ihren Brusten ihr Alter faltete erschreckte sie mich und
die Kreise die groβer wurden im See des Bauchs wie durch Steine die eine unsichtbare Hand in die Hohe des Nabels warf mit einem Schauder um mich standig zu erregen

Sodann stand sie behabig auf mit einem Lachen das auf dem Boden
knirschte und sie lieβ ihren korper wie etwas Leeres auf dem Bett

Ich hore wie drauβen die Erde gefaltete Federn sammelt und hinter sich herzieht, um in der Fruh Spuren eines Fluges vorzuweisen.

Ubertragen von Dadi Sideri - Speck

(από την συλλογή "Ραμμένο στόμα", 1990)
Ανθολογία Unter dem Gewicht der worter
Griechische Lyrikder Gegenwart
Roniosini - Zweisprachig,
Koln, Germany 1999.