Βιογραφικό Σημείωμα

Ο Νίκος Φωκάς γεννήθηκε στην Κεφαλληνία το 1927. Έζησε τα παιδικά του χρόνια στην Αθήνα. Σπούδασε Φιλολογία και Ιστορία-Αρχαιολογία του Πανεπιστήμιου της Αθήνας.
Άσκησε διάφορα επαγγέλματα. Από το 1962 έως το 1972 υπηρέτησε στην Ελληνική Υπηρεσία του BBC, στο Λονδίνο. Από το 1972 έως το 1974 εργάστηκε στην αγγλική πρωτεύουσα ως ελεύθερος δημοσιογράφος. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα το 1974 εργάστηκε στη Μέση Εκπαίδευση και το ραδιόφωνο έως το 1982. Το έτος αυτό ταξίδεψε στις Η.Π.Α. ως προσκεκλημένος του Διεθνούς Προγράμματος Συγγραφέων. Στην επιστροφή του αφιερώθηκε στη συγγραφή και τη μετάφραση λογοτεχνίας, καθώς και τη διδασκαλία δημιουργικής γραφής.
Έχει μεταφράσει στα ελληνικά βιβλία των : Π. Μεριμέ, Γ. Γκλοβάσκι, Κ. Μποντλέρ, Ι. Μέγεντορφ, Τ. Χάρντι, Α. Φλέμινγκ, Ρ. Φροστ, Ζ.Π. Σαρτρ κ.α. Έχει λάβει μέρος σε διάφορα ελληνικά και διεθνή συμπόσια και σεμινάρια για τη λογοτεχνία.

Εργογραφία

Ποιητικές Συλλογές
Κυνήγια από σύγχρονα γεγονότα, ιδιωτική έκδοση, 1954. Σελ. 95.
Δύο φορές τ' όνειρο, Αθήνα, Δίφρος, 1957. Σελ. 32.
Μάρτυρας Μοναδικός, Αθήνα, Δίφρος, 1961. Σελ. 48.
Προβολή πάνω σε γαλάζιο, Αθήνα, Ερμείας, 1972. Σελ. 48.
Συλλυπητήρια σε μια μέλισσα, Αθήνα, Ερμείας, 1976. Σελ. 48.
Ο μύθος της καθέτου, Αθήνα, Κρύσταλλο, 1981, Ύψιλον, 1999. Σελ. 48, ISBN: 960-7949-55-2.
Προβολέας στα μάτια, Αθήνα, Κρύσταλλο, 1985, Ύψιλον, 1999. Σελ. 48, ISBN: 960-7949-54-4.
Γκρίζο χρώμα θερμό, Αθήνα, Κρύσταλλο, 1989. Σελ. 48
Ένα σημείο προσήλωσης, Αθήνα, Ύψιλον, 1993. Σελ. 48.
Κοχυβαδάκια, Αθήνα, Ύψιλον, 1993. ελ. 24
Στον ποταμό Κολύμα, Αθήνα, Ύψιλον, 1997. Σελ. 48. Βραβείο ποίησης 1998, του περιοδικού Διαβάζω
Το μέτρο της κραυγής μας, Αθήνα, Ύψιλον, 2000. Σελ. 48, ISBN: 960-7949-75-7.

Έμμετρο Αφηγηματικό Ποίημα
Παρτούζα ή ένα κλείσιμο ματιού, Αθήνα, Εστία, 1991. Σελ. 125. ISBN: 960-05-0344-3.

Πεζό
Το κάλεσμα της Αλεπούς (ένα παραμύθι), Αθήνα, Εστία, 1991. IBSN: 960-05-0345-1

Δοκίμια
Επιχειρήματα (για τη γλώσσα - για τη λογοτεχνία), Αθήνα, Εστία, 1982, (β΄ έκδοση 1999). Σελ. 196. ISBN: 960-05-0861-5.
Το γλωσσικό μας πρόβλημα είναι εξωγλωσσικό, Αθήνα, Ερμείας, 1991. Σελ. 156. ISBN: 960-216-054-3.

Ποιήματα του Νίκου Φωκά σε ανθολογίες:

Στα Αγγλικά:
Journal of Hellenic Diaspora, The Poetry of Nicos Fokas: A Selection (an offprint of Vol. X, No 3, Fall 1983). Translated by Kimon Friar.

Contemporary Greek Poetry. Translation from Greek, Introduction, Biographies and Notes by Kimon Friar. Publisher: the Greek Ministry of Culture, 1985.

Poetry Network 3. [tr.by]: Demosthenes Agrafiotis and Nicos Phocas. Dublin 6W, The Dedalus Press, 1994. ΙSBN: 1-873790-67-8

Στα Πολωνικά:
Poetry Network 3. Translations from the Greek of Demosthenes Agrafiotis and Nicos Focas. The Dedalus Press. Dublin 6W, 1994, ISBN: 1-873790-67-8

Στα Γαλλικά:
Poesie de Grece, Anthologie preparee par Panayotis Moulas, Yannis Dallas et Eratosthene Capsomenos, traduite par Andre Kedros. Actes Sud, Unesco, 1990. ΙSBN: 2-86869-488-9.

Στα Ισπανικά:

Poesia Griega contemporanea, Seleccion del griego e introduccion de Nina Anghelidis y Carlos Spinedi. Editorial Arte y Literatura. La Habana, Cuba, 1998. ΙSBΝ: 959-03-0099-5.

O συγγραφέας ΝΙΚΟΣ ΦΩΚΑΣ

Το ποιητικό έργο του Νίκου Φωκά παρουσιάζει σε όλη τη διαδρομή του μια αξιοσημείωτη ενότητα ύφους αλλά και μια σταθερότητα ως προς τον τρόπο με τον οποίο φρονεί για το νόημα και την αποστολή της ποίησης. Από τα σχετικά ωριμότερα ποιήματά του, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται ότι για τον Φωκά η ποίηση είναι ένα οριακό προσωπικό γεγονός, ένα βίωμα προσωπικό και ανεπανάληπτο που προσπαθεί να το μεταφέρει σε μια όσο γίνεται περισσότερο κοινή διάλεκτο. Σε όλη την ως τώρα την διαδρομή του, το έργο του Φωκά ανταποκρίθηκε στο πέρασμα ενός ποιητή που έχει από νωρίς δημιουργήσει τη δική του φωνή.
Αυτό που αναζητεί ο λόγος του Φωκά δεν είναι το διαφυγόν πάθος αλλά την κρίσιμη στιγμή κατά την οποία η ύπαρξη εννοεί την απόλυτη μοναξιά της, τη διαμονή της σε μια έρημη χώρα, την αμετάβατη θέση της σ' ένα σύμπαν ριγμένο ανέκκλητα στην έκπτωση. Κάτι δηλαδή βαθύτερο, ουσιαστικότερο και προσδιορίζει την οντολογική διάσταση της ανθρώπινης μοίρας.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ποίηση του Νίκου Φωκά λειτουργεί σαν ένα επιχείρημα που χρειάζεται όσο γίνεται μεγαλύτερη σαφήνεια στη διατύπωση του για να στηρίξει την προσπάθεια του ποιητή να δει καθαρά. Είναι όμως ταυτόχρονα ένα επιχείρημα που προέρχεται απολύτως από τον εμπειρικό κόσμο του ποιητή. Με τον αναλυτικό και γειωμένο στην κοινή αισθαντικότητα λόγο επιχειρεί να συλλάβει την ουσία των μικρών και ασήμαντων γεγονότων, των ελάχιστων σιγμών που διαμέσου τους, καλειδοσκοπικά, ανοίγεται για λογαριασμό το αναγνώστη το γενικό και διανθρώπινο. Από τη προσπάθεια αποκρυστάλλωσης οριακών αισθημάτων - μια προσπάθεια που θα λέγαμε ότι ανιχνεύει έναν παράλληλο δρόμο με εκείνον της σύγχρονης ζωγραφικής, είναι διαπερασμένο το έργο του Φωκά, από τις όψιμες συλλογές του μέχρι και τα πιο πρόσφατα έργα του.
Στα πρώτα βιβλία του, ο Φωκάς, εμφανίζεται με κάπως διεσταλμένα τα γνωρίσματα του έργου του, ο λόγος του είναι πιο οξύς και ταυτόχρονα πιο εριστικός.
Οι θεματικές του όμως ρίζες διακρίνονται καθαρά και σ' αυτή τη νεανική του φάση. Με την πάροδο των ετών, ωστόσο, τη γλώσσα του Φωκά γίνεται ολοένα και πιο κυριολεκτούσα, πιο ευθύβολη, πιο καίρια και λιτή. Εντυπωσιακή είναι λόγου χάριν στη τελευταία συλλογή του, η διαρκής υπόμνηση του για τον άνθρωπο που αισθάνεται ξένος μέσα στον κύκλο των επαναλήψεων της ζωής κάτι που αναμφίβολα με την διπολική αρχή Παράδεισος/ Κόλαση που διακρίνεται από πολύ νωρίς στο έργο του συμβολίζοντας σ' ένα ευρύτερο πεδίο τις οριακά αντίθεες δυνάμεις που διεκδικούν την ανθρώπινη ζωή.
Αν η ποίηση, σύμφωνα με μια παλαιότερη διατύπωση του ιδίου του Φωκά είναι 'η πρόζα των οριακών βιωμάτων μας΄, μόνο ένας λόγος αποκαθαρμένος από τα υψηλά συναισθηματικά του φορτία έχει τη δυνατότητα να ξεχωρίσει το ουσιώδες και διαρκές μέσα στην παραχαραγμένη πραγματικότητα. Θα έλεγε κανείς μάλιστα ότι ένας από τους βασικότερους άξονες της ποιητικής του Φωκά εδώ εντοπίζεται: σ' αυτή την αέναη κίνηση του ποιητικού εγώ προς εκείνο που εξαλλάσσεται ξεγελώντας, μη παραδίδοντας εύκολα τη βαθύτερη ουσία του. Η ζωτικής σημασίας αναζήτηση της διαύγειας προϋποθέτει μια έκφραση απέριττη, αλλά κι αυτή με τη σειρά της σημαίνει μια πιο πέρα φαντασία που ο ποιητής την χρησιμοποιεί ως κάτοπτρο για να απεικονίσει το όντως ουσιώδες, δηλαδή αυτό που ο ίδιος ο Φωκάς ονομάζει 'βίωμα οριακό'.

Αλέξης Ζήρας
Κριτικός λογοτεχνίας

Τι έγραψε ο Τύπος για τα βιβλία του
ΝΙΚΟΥ ΦΩΚΑ
(αποσπάσματα από κριτικές)

Μάρτυρας Μοναδικός, Αθήνα, Δίφρος, 1961. Σελ. 48

…Η μελαγχολία, η πικρία κάποτε ο σαρκασμός, αποτελούν το σημερινό κλίμα του Ν. Φωκά το κλίμα ενός ανθρώπου που είναι πολύ νέος για να γνωρίζει "αν πεθαίνει ή αν γεννιέται". Με μια γλώσσα σταθερή, χωρίς παρεκκλίσεις προς την καθαρεύουσα, χωρίς αποκλίσεις προς τη σωτήρια λύση του σουρεαλισμού σε στιγμές δύσκολες, ο Νίκος Φωκάς έχει κατακτήσει τα εκφραστικά του μέσα, όλοι του οι στίχοι είναι περιεχτικοί και σταθεροί σ' αυτό που εκφράζουν. Χωρίς να ξαφνιάζουν τους πολιτογραφούν στον πνευματικό χώρο, η γνώση της τεχνικής κι η εξομολογητική τους γνησιότητα…

Νικηφόρος Βρεττάκος
Ποιητής
Περιοδικό ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΕΧΝΗΣ,
Τόμος ΙΔ' 1961

Προβολή πάνω σε γαλάζιο, Αθήνα, Ερμείας, 197, Σελ. 48

…Ο Φωκάς είναι πάνω απ' όλα ένας λυρικός τοπιογράφος, που βλέπει στους ρυθμούς της φύσης τους ρυθμούς της ζωής. Αναπαριστάνει συμβολικά κατορθώματα μέσα από ρεαλιστικές περιγραφές γεγονότων και εικόνων, γιατί έχει κρυμμένο μέσα στα τοπία του κάτι περισσότερο από αυτό που μπορεί το μάτι να δει, καθώς υπαινίσσεται τα κομμάτια που μπορούν να λύσουν το αίνιγμα της ύπαρξης. Συχνά σκοτεινός, είναι ένας ποιητής που μιλάει στον εαυτό του, όσο το κάνει και σ' εμάς, ένας ποιητής που μιλάει με προσωπική φωνή για θέματα κοινά στην αναστατωμένη εποχή του.

Κostas Myrsiades
Καθηγητής Παν/μίου
Περιοδικό Books ABROAD

O μύθος της καθέτου, Αθήνα, Κρύσταλλο, 1981. Αθήνα, Ύψιλον, 1999. Σελ. 48.
ISBN: 960-7849-55-2

…Ολόκληρο το "Μύθο της καθέτου", τον διατρέχει ένας υπόγειος σαρκασμός, ένα (γιατί να μην το πούμε έτσι;) χιούμορ διαβρωτικό, που όμως ποτέ δεν ξεπέφτει σε ευφυολόγημα. γίνεται λεπτή (και γιαυτό αιχμηρή, διεισδυτική) ειρωνεία, κάποτε μάλιστα ειρωνεία τραγική…

Ο σαρκασμός του Φωκά, στραμμένος τις περισσότερες φορές ενάντια στην τεχνολογική πολτοποίηση, ενάντια στον εκτρωματικό λογοκρατούμενο πολιτισμό συμπλέκεται αξεχώριστα με μια αίσθηση αδήριτης φθοράς και συλλαμβάνει εικόνες φαντασιακές που, στην υπερβολή τους, συμπυκνώνουν και εκπέμπουν, με τρόπο έμμεσο, φωτεινά σήματα κινδύνου…

Αντώνης Φωστιέρης
Ποιητής
Περιοδικό Η ΛΕΞΗ, Ιανουάριος 1982

Επιχειρήματα (για τη γλώσσα - για τη λογοτεχνία),
Αθήνα, Εστία, 1982, 1999. Σελ. 196. ISBN: 960-05-0861

…Ο ποιητής Νίκος Φωκάς, εμφανίζεται με 18 επιχειρήματα για τη γλώσσα -για τη λογοτεχνία, δοκίμια μοναδικής καθαρότητας και σαφήνειας, σε έναν τόπο και σε μιαν εποχή όπου εάν το λογοτεχνικό αυτό είδος δεν είναι ανύπαρκτο, σίγουρα όμως είναι σπάνιο, αφυδατωμένο και ασπόνδυλο…
Με τα "Επιχειρήματα για τη γλώσσα και τη λογοτεχνία" το όνομα του Νίκου Φωκά τοποθετείται δίπλα στα ονόματα του Σεφέρη και του Ελύτη, επιβεβαιώνοντας κάτι που τείνει να ισχύσει ως κανόνας: Στην Ελλάδα, τα δοκίμια γράφονται από ποιητές.

Αναστασία Λαμπρία
Δημοσιογράφος, εκδότρια
Εφημ. ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ, 27-4-1982

Προβολέας στα μάτια, Αθήνα, Κρύσταλλο, 1985
Αθήνα, Ύψιλον, 1999. Σελ. 48. ISBN: 960-7949-54-4

…Undoubtedly a genuinely intellectual and unattached poet, Fokas differs from those among his contemporaries who turn their art into a vehicle for political propaganda, social criticism, or esoteric confession - subjects hat have absorbed a great deal of energy from the talent of militant poets. On the other hand, his lyricism is not of the art-forart's sake school, or that of a cold thinker who philosophizes on abstractions that fail to penetrate, let alone energize, the psyche of others. What triggers the chain reaction of first impression-inspiration- creation in Fokas's poetic process is often a common object, a casual observation, an unassuming person, a habitual action, an everyday scene in the street…

Byron Raizis
Καθηγητής Παν/μίου Αθηνών
Περιοδικό WORD LITERATURE TODAY,
Χειμώνας 1987

Γκρίζο χρώμα θερμό, Αθήνα, Κρύσταλλο, 1989.
Σελ. 48

… Ο Νίκος Φωκάς γνωρίζει πολύ καλά πώς να αποδώσει φόρο τιμής στην εντελέχεια. Ο ποιητικός νους, πάνω απ΄ όλα, είναι δίκαιος: αντιλαμβάνεται άμεσα την αδιέξοδη κατάσταση, στην οποία έχουν περιέλθει όλα εκείνα τα διαταραγμένα και φυγαδευμένα από την ανθρώπινη καταστροφικότητα πράγματα και επιχειρεί να αναδιανείμει ονόματα, να μεταρρυθμίσει κώδικες γνώσης και να ανασυντάξει, τέλος, το επιστητό. Η αποστολή αυτή απαιτεί τόλμη, φαντασία, ασκημένη παρατηρητικότητα, διακριτική μεταχείριση των ποιητικών όρων και, φυσικά, ταλέντο. Ό,τι δηλαδή, διακρίνει το Νίκο Φωκά…

Γιώργος Βέης
Ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας
Περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ, Νο 227, 29-11-1989

Παρτούζα ή ένα κλείσιμο ματιού, Αθήνα, Εστία 1991
Σελ. 125. ISBN: 960-05-0344-3

…Ti θέλετε και δεν έχει; Τα χει όλα. Μεταμοντερνισμό; είναι ένα πρότυπο, αξεπέραστο τεχνούργημα… Κυνισμό; Τόνους από δαύτο. Πρώτιστα όμως, είναι ένα πραγματικό "Narrative poem", εξιστορικό ποίημα, στην καλύτερη παράδοση εκείνων που φτιάχτηκαν στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα, από τον "Κουρσάρο" μέχρι τον "Ρουσλάν". Και όπως και κείνα, είναι ένας ποιητικός, στιχουργικός και μετρικός άθλος. Ας μη γελαστούν από το αθυρόστομο όσο και παιγνιώδες λεξιλόγιό του οι τυπολάτρες της σεμνοτυφίας και οι ταρτούφοι της υποκρισίας. Είναι υψηλή, και για τούτο απόλυτα ηθική ποίηση. Με κανέναν τρόπο δεν είναι κάτι σαν τον "μεταθανάτιο Εμπειρίκο". Γιατί, πέρα και πάνω από όλες τις επιφυλάξεις, πρόκειται πράγματι, πριν απ' όλα, ένα βιβλίο ενός μεγάλου ποιητή…

Θ.Δ. Φραγκόπουλος
Ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας
Περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ Νο 291
8-7-1992

Κοχυβαδάκια, Αθήνα, Ύψιλον, 1997. Σελ. 48

Being a veteran and widely respected poet, Nikos Fokas can now afford to play with poetic subjects and forms showing his great talent. After two dozen books of verse, prose, essays, and translations over a forty-year period, his tenth poetry collection has as its title a pade-up word imitating infant talk combining the meanings "little conchs" and "little seashells. "The descriptive subtitle, "Fifteen Language - Centered Poems, "suggests that form and content focus on issues relating to language. Indeed, the opening poem, ""Eavesdropper", in its fine couplets, humorously comments on sounds made by birds and animals in the spring-time in Greece; thus, according to the playful Fokas, they also speak Greek. "Conchs and Seashells", in its excellent sestets, charmingly imitates a lovely infant, intimating how the title word was create for the poet by an innocent…

Byron Raizis
Καθηγητής Παν/μίου Αθηνών
Περιοδικό WORLD LITERATURE TODAY,
Άνοιξη 1996

Στον ποταμό Κολύμα. Αθήνα, Ύψιλον, 1997. Σελ. 48
ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΙΗΣΗΣ 1998 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΔΙΑΒΑΖΩ

Ο Νίκος Φωκάς απλώνεται στο εσωτερικό τοπίο των λέξεων. Είναι προϋπόθεση ανάγνωσης, η ποιητική μέθεξη στο εσωτερικό των νοημάτων. Δεν πρόκειται όμως για μια ερμητική ποίηση, αλλά για μια ποίηση που θέλει να εξαντλήσει τους απώτατους υπόηχους λέξεων και εικόνων. Ή ακόμα καλύτερα τον αέρα μεταξύ των λέξεων, την ελαχίστη εκείνη ατμόσφαιρα, που με τη φόρτιση της μνήμης παίρνει τον προσωπικό χαρακτήρα του ποιητή…

Γιώργος Ρωμανός
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 16-8-1998

Στο ποταμό Κολύμα

…Λοξές αυτοβιογραφικές μνήμες, συγκινημένοι υπομνηματισμοί μιας ανεπίστρεπτης υπαίθριας ζωής, μελαγχολικές εξάρσεις για τις μεγάλες αιματηρές ουτοπίες της Ιστορίας και τις μικρές σιωπηλές ήττες της καθημερινότητας. Αυτές είναι οι συνήθεις αφορμές που ωθούν τον Φωκά να μιλήσει για τις σκιές και τις σιωπές που αφήνει στο πέρασμά του ο χρόνος στα πράγματα και στις λέξεις, κυρίως όμως στη συνείδηση εκείνου που διακρίνει σχέσεις στοργής ή ρήξης ανάμεσα στα πράγματα και τις λέξεις - δηλαδή του ποιητή…

Μισέλ Φάις
Συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ, 10-5-1998

Το μέτρο της κραυγής μας, Αθήνα, Ύψιλον,
2000. Σελ. 48. ISBN: 960-7949-75-7.

… Διαφοροποιώντας από ποίημα σε ποίημα τις υφολογικές παραμέτρους, τις κωδικές εικόνες και τις επικυρίαρχες δείξεις, ο Νίκος Φωκάς φαίνεται ότι κάποια στιγμή θέλει να υπονομεύσει συνειδητά το αρχικό στρατηγικό του σχέδιο - κατ' ουσίαν όμως ανανεώνει προσφυώς την κειμενική του μεθοδολογία, αποδίδοντας συστηματικά τον οφειλόμενο σεβασμό στη σαφήνεια και στην καθαρότητα των λεκτικών σχηματισμών. Η αίσθηση μάλιστα ότι περιδιαβάζουμε ένα από τα σταθερότερα, αρτιότερα μεταλυρικά τοπία των τελευταίων χρόνων δεν είναι μόνο συνεχής αλλά ιδιαίτερα πειστική.
Λάτρης των συγκεκριμένων, απτών περιγραμμάτων, της επαρκούς προβολής των μηνυμάτων, της αναλυτικής, συχνά εξονυχιστικής στις αποτιμήσεις της γραφής και των παρατακτικών ορισμών, ο ποιητής αυτός ανήκει στους πιστότερους οπαδούς της ρηματικής ακρίβειας, όπως τουλάχιστον την προσδιόρισε ο Έζρα Πάουντ: "fundamental accuracy of statement is the sole morality of writing"…

Γιώργος Βέης
Ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας
Περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, Απρίλιος 2001

Το μέτρο της κραυγής

… Κάθε ποίημα του Φωκά στο Μέτρο της κραυγής μας είναι η είσοδος σε ένα διαφορετικό κόσμο. Κι ιδού, οι κόσμοι του ποιητή, όπως ξετυλίγονται ο ένας μετά τον άλλο στις σελίδες του: τα χρόνια της παιδικής ηλικίας και ο ώριμος μηρυκασμός τους, η ανάγκη για θέωση εν απουσία του θείου, η έντονη βιωματική ανάμνηση μιας οργανικής κοινότητας η οποία έχει προ πολλού χάσει τα ενοποιητικά χαρακτηριστικά της, ο θρίαμβος και η πτώση του έρωτα, η τυραννική επιμονή της μνήμης η ισχυρή, αλλά πρακτικά μάταιη αίσθηση των πάσης φύσεως ταξικών, κοινωνικών και πολιτικών διαφορών, το βάρος της μοναξιάς η σύγκρουση των αδιάγνωστων υποσχέσεων του μέλλοντος οι πολλαπλές φωνές της αλήθειας και του ψεύδους, η εκ των ένδον υπονόμευση της καλλιτεχνικής ταυτότητας και, πάνω απ' όλα, η χαίνουσα άβυσσος και το απλήρωτο κενό της ανθρώπινης ύπαρξης…
Δεν δουλεύουν πολλοί σαν τον Φωκά στη συντεχνία, και τα ποιητικά του βιβλία θα πρέπει να τα λογαριάσουμε, όπως κι αν τα κοιτάξουμε ή αν τα ζυγίσουμε, σαν σπάνια, ακριβά και πολύτιμα δώρα.

Βαγγέλης Χατζηβασιλείου
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 26-1-2000

ΣΤΟΝ ΠΟΤΑΜΟ ΚΟΛΥΜΑ

Σε μια στιγμή καθώς συλλογιζόμουν τον Στάλιν
Εξ αφορμής ενός βιβλίου για τα θύματα
Κάποιου υπερβόρειου γκουλάγκ κοντά στον ποταμό Κολύμα
Στη Σιβηρία, που περιγράφεται ως ασύλληπτης απανθρωπιάς
Τόπος βρυγμών όπου μεσ' στ' άλλα αν έφτυνες
Πάγωνε λέει το σάλιο σου πριν πέσει χάμω.

Σε μια στιγμή που σχόλαζε η συνείδησή μου απ' το παρόν
Ή δεν βρισκόταν σ' επαγρύπνηση έπιασα
Δίπλα μου με την άκριτη γωνία του ματιού
Καθώς κοιτούσα ξαπλωμένος στο ταβάνι
Ζωή από φόρεμα χωρίς ανθρώπινο περιεχόμενο
Τις δικές της κινήσεις χωρίς εκείνη μέσα.

Αυτή η φασματική της όψη, αντιγραφή,
Προχωρημένη αφαίρεση για την ακρίβεια,
Του πρωτοτύπου σε μια δίπλα κάμαρα
Με συμφιλίωσε μ' αυτό καθότι στερημένη από μιλιά,
Όχι αναιδής, ήταν μονάχα υπόμνηση του πρωτοτύπου εκείνου
Σ΄ό,τι πιο ερημικό κι αμίλητο διέθετε.

Υπόμνηση συγχρόνως - καθώς αυτοστιγμεί
Εξαφανίστηκε στο τίποτα που προϋπήρχε
Και συνεχίζονταν - κι άλλων πραγμάτων που καλύτερα
α μη ειπωθούν: αλλ' ως κι ο Στάλιν έτσι
θα μου 'χε γίνει συμπαθής, ανυπεράσπιστος ο τύραννος
Ερημικός κι αυτός αμίλητος φασματικός

Όπως θα εμφανιζόταν στη δίχως έλεγχο του νου,
Τη δίχως κρίση, δίχως υποχρέωση γι' απονομή δικαιοσύνης,
Δίχως αρμοδιότητα για καταδίκες
Γωνία του ματιού - μια ανθρώπινη μορφή
Θύμα κι αυτός της γέννησής του όπως και τ' άλλα
Στον ποταμό Κολύμα, όπως αυτή κι εγώ.

Έτρεξα να τη δω και πάλι στο πρωτότυπο
Στη δίπλα κάμαρα, να τη φιλήσω να πειστώ
Πως είναι πάντα ζωντανή και στέρεη
Πέρα από αντιγραφές, φωτογραφίες, αναπαραγωγές,
Πορτραίτα ή απεικάσματα - πράγμα που ομολογώ
Δεν θα 'χα τη μακροθυμία να κάνω για τον Στάλιν.

Από τη Συλλογή Στον ποταμό Κολύμα
Αθήνα, Ύψιλον, 1997, Σελ. 48
ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΙΗΣΗΣ 1998 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΔΙΑΒΑΖΩ

Καφεζαχαροπλαστείο

Έλα φίλε στο 'Λίλη Μαρλέν' για καφέ
Κι αν η μέρα δεν έχει φως
Εξαιτίας του νέφους ας το υποθέσουμε
Κι ας αναβαθμισθεί η συνάντηση σε γεγονός μεγάλης
σημασίας
Σε μυστικό πανηγύρι πίσω από μια συμβατικότητα.

Ας πάρουν αξία γερμανικής κατοχής για σήμερα
Κι ο καφέ κι η παρέα κι ας γίνουν υπόθεση εσωτερική
Για την οποία μάχεσαι μ' όλες σου τις δυνάμεις
Σαν τότε για την άλλη υπόθεση
Με βάθος τα βουνά - μια πλάγια μνήμη.

Με τα χρόνια που πέρασαν παρόντα τώρα μεσ' στην
ώρα αυτή
Και τυχαίες γύρω πνοές αρωμάτων
Που ζητούν να πάρουνε πρόσωπο
Ας κοιτάξουμε τον κόσμο μ' έναν έρωτα καινούργιο
Κι όπως το ισχνό τριγύρω φως θα μοιάζει συνωμοτικό

Ας γίνει η συνάντηση τούτη μια νέα συνωμοσία
Ενάντια πια στον ίδιο μας το θάνατο κι ας έχει
Την ένταση συνωμοσίας πριν απ' την τοιχοκόλληση
Πριν απ' την ανατίναξη.
Ας είναι μια παρανομία σαν τη ζωή την ίδια.
Έτσι ας είναι φίλε: μια πράξη αθόρυβη αλλά αναρχική
Μπροστά στον έσχατο όπως τότε κίνδυνο έστω και
Σ' αυτό το τυπικά μεταπολεμικό
Στέκι με τη γερμανική του ονομασία-
Τόπο της εκτέλεσής μας ίσως που από τότε εκκρεμεί.

Από τη συλλογή Προβολέας στα μάτια
Αθήνα, Κρύσταλλο, 1985, Αθήνα,
Ύψιλον, 1999. Σελ. 48, ISBN:
960-7949-54-4