Εργογραφία (επιλογές)

Ποίηση:

ΛΑΚΑ ΣΟΥΛΙ (οι ποιητικές συλλογές σε συγκεντρωτική έκδοση), Αθήνα, Πλειάς, 1974, Αθήνα, Δωρικός, 1984

Πεζογραφία:

Η διήγηση του Ιάσονα, Θεσσαλονίκη, (ιδ. εκ.), 1953, Αθήνα, Φέξης, 1962, Αθήνα, Εστία, 1965, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1995, σελ. 162, ISBN: 960-236-998-1
Θύματα Ειρήνης, Αθήνα, (ιδ. έκ.), 1956, Αθήνα, Εστία, 1975, Αθήνα, Γνώση, 1989, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1998, σελ. 311, ISBN: 960-236-998 -1.
Μία ιστορία αγάπης, Αθήνα, Εστία, 1975, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1996, σελ. 178, ISBN: 960-236-657-5
Το φύλλο, το Πηγάδι, το Αγγέλιασμα, Τριλογία, Αθήνα, Εστία 1963, Αθήνα, Λαδιάς 1978, Αθήνα, Γνώση 1990, Αθήνα, Νέα Σύνορα 1995, σελ. 343, ISBN: 960-236-423-8.
Οι φωτογραφίες, Αθήνα, Εστία, 1964
Εκτός των τειχών, Αθήνα, Θεμέλιο, 1965
Ζ, (υπόθεση Λαμπράκη), Αθήνα, Θεμέλιο, 1966, Καναδάς, 1971, Γενεύη, 1972, Αθήνα, Πλειάς, 1973, Αθήνα, Δωρικός, 1982, Αθήνα, Γνώση, 1991, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1995, σελ 423, ISBN: 960-236-638-9
Το ψαροντούφεκο, Λονδίνο, (ιδ. έκ.), 1971, Αθήνα Δωρικός, 1982, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1998, σελ. 146, ISBN: 960-236-907-8
Καφενείον Εμιγκρέκ, Ρώμη, (ιδ. έκ.), 1972, Αθήνα, Αθήνα, Πλειάς 1974, Αθήνα, Δωρικός, 1982, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1998, σελ. 201, ΙSBN: 960-236-909-4
Γλαύκος Θρασάκης: Η επιστροφή, 1975
Γλαύκος Θρασάκης: Μπερλίνερ Ανσάμπλ, 1976
Γλαύκος Θρασάκης (συγκεντρωτική έκδοση), Αθήνα, Πλειάς, 1977
ΤΑ απόκρυφα του Γλαύκου Θρασάκη, Αθήνα, Κάκτος, 1978
Γλαύκος Θρασάκης: Μυθιστόρημα, (συγκεντρωτική έκδοση τεσσάρων τόμων),
Αθήνα Πλειάς, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1996, Αθήνα, Γνώση, 1989. ISBN: 960-236-606-0
0 Ιατροδικαστής, Αθήνα, Ερμής, 1976, Αθήνα, Γνώση, 1989, ISBN: 960-235-024-5
Το τελευταίο Αντίο, Αθήνα, Φιλιππότης, 1979, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1995, σελ. 165, ISBN: 960-236-429-7
Η φλόγα της αγάπης, Αθήνα, Κάκτος, 1979, Αθήνα, Γνώση, 1989, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1994, σελ. 281, ISBN: 960-236-450-5
Ο τρομερός μήνας Αύγουστος (ημερολόγιο), Αθήνα, Φιλιππότης, 1979, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1994, σελ. 404, ISBN: 960-236-515-3
Κ (υπόθεση Κοσκωτά), δύο τόμοι, Αθήνα, Πλειάς, 1992
Μάγια, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1993, σελ. 210, ISBN: 960-236-377-0
Η ατέλειωτη επιστολή, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1995, σελ. 311, ISBN: 960-236-545-5
Υπάρχουν όνειρα, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1995, σελ. 312, ISBN: 960-236-526-9
Δεν μετανιώνω για τα δάκρυα που έχυσα για σένα, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1995, σελ. 187, ISBN: 960-236-693-1
Τα φρύγανα του έρωτα, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1996, σελ. 187, ISBN: 960-236-749-0.
Αισθημάτων νομίσματα (πρώην Ασβός), Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1997, σελ. 348, ISBN: 960-236-827-6
Τα δώρα της αγάπης, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1997, σελ. 253, ISBN: 960-236-946-9
Ο Ευρωπαίος και η Ωραία του Υπερπέραν, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1999, σελ. 253, ISBN: 960-140-054-0
Εσύ και εγώ, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1999, σελ. 245, ISBN: 960-140-220-9
Η μνήμη επιστρέφει με νέα πέδιλα, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 2000, σελ. 524, ISBN: 960-140-112-1

Θέατρο

Στη Φυλακή των Φιλίππων, Α΄ Μετάδοση από το ΕΙΡ, 1954, Αθήνα, Πλειάς, 1974
Η δίκη των Εξ, Αθήνα, Δωδώνη, 1973, Αθήνα, Γνώση, 1993, σελ. 125, (νέα εμπλουτισμένη μορφή συνοδευόμενη από το Ημερολόγιο της Μικρασιατικής Εκστρατείας του πατέρα του Νίκου Β. Βασιλικού).

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ

Les Fotograrhies [tr.by] Jacques Lacarriere, Paris, Gallimard, 1969, 211pp, ISBNq 2-07-037668-0/
Z, [tr.by] C.P.T., Lisboa, Publicacoes Europa - America, 1970, 277pp.
The Monarch [tr.by] Mary Keeley, New York, The Bobbs - Merrill Company, 1976, 21pp.
Poemas, [tr.by] Charalambos Hatzilambis, Puebla, Universidad Autonoma de Puebla, 1989, 124pp
The Coroner's Assistant, [tr.by] Peter Pappas, New York, Pella Publishing Company, 1990, 188pp, ISBN: 0-918618-41-X
L' helicoptere, roman [tr.by] Gisele Jeanperin, Paris, Editions du griot, 1991, 263pp, ISBN: 2-907217-21-6
K, [tr.by] Peter Dicker, Den Haag, Conserve, 1997, 391 pp, ISBN: 90-5429-049-8 Trilogia II: El pozo, [tr.by] Guadalupe Flores Liera, Madrid, Ediciones Clasicas, 1998, 120pp, ISBN: 7882-316-6
Le prix des sentiments, roman [tr.by] Rene Bouchet, paris, Seuil, 2000, 203 pp, ISBN: 2-02-034990-6
Trilogia: a planta o poco o anjo, Ammadora, Livraria Bertrand, 341 pp.
Maja, Ρώσικη έκδοση
Ζ, Ιαπωνική έκδοση.

Ο συγγραφέας
ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ

Το έργο του Βασίλη Βασιλικού /εκτείνεται σε περίπου 90 τίτλους βιβλίων και καλύπτει όλα σχεδόν τα είδη του γραπτού λόγου: διήγημα, μυθιστόρημα, νουβέλα, ποίηση, μαρτυρίες/ ντοκουμέντα, θέατρο και χρονογράφημα. Βέβαια το κυρίαρχο είδος είναι το μυθιστόρημα.
Ο Β.Β. δίνει την εντύπωση ενός διαρκούς αυτοβιογραφούμενου συγγραφέα. Αυτό εν μέρει ευσταθεί. Σε μια προσεκτικότερη προσέγγιση διαπιστώνει κανείς ότι πρόκειται για έναν δεινό επινοητή χαρακτήρων/ ηρώων με τους οποίους "δείχνει" να ταυτίζεται, διότι ξέρει καλά πόσο αυτό διευκολύνει τον αναγνώστη ο οποίος έχει την έμφυτη τάση να ταυτίζεται με τον αφηγητή/συγγραφέα.
Μ' αυτή την έννοια ο Β.Β. ακολουθεί την μεγάλη κλασική παράδοση του γαλλικού και ρωσικού μυθιστορήματος. Την ακολουθεί όμως ως ένα σημείο, διότι στη συνέχεια την ανατρέπει, εκμεταλλευόμενος τα επιτεύγματα της μοντερνιστικής λογοτεχνίας του 20ου αιώνα.
Ο όρος "φανταστικό ντοκιμανταίρ" με τον οποίον ο ίδιος χαρακτηρίζει το παγκόσμιας φήμης μυθιστόρημά του "Ζ", εξηγεί με τον καλύτερο τρόπο πως αντιμετωπίζει το περιβόητο ζήτημα φανταστικού - πραγματικού στη λογοτεχνία. Μοιάζει να μας λέει: "αυτά που γράφω είναι αληθινά διότι τα έχω επινοήσει εγώ". Συνεπώς η περιγραφή της πραγματικότητας/ κοινωνικής και ιδιωτικής/ και η φαντασιακή της αναπαράσταση στο έργο του Β.Β. δεν λειτουργούν μεμονωμένα, αλλά αποτελούν δύο περιοχές με δυσδιάκριτα όρια μεταξύ τους.
"Θέλω να είμαι ένα χρονικογράφος του καιρού μου" έχει πει ο Β.Β. Μέσα από τον ήρωα της πολυδιαβασμένης "Τριλογίας" του. τον Γρηγόρη Λαμπράκη του "Ζ", τον Θρασάκη του ομώνυμου μυθιστορήματος, και τον εαυτό του στην "Αυτοβιογραφία" του, χωρίς αμφιβολία ο Β.Β. συνθέτει μια πανοραμική εικόνα / τοιχογραφία της μεταπολεμικής Ελλάδας καταγράφοντας αλλά και μυθοποιώντας/ το κοινωνικό, πολιτικό, πολιτιστικό και αθρωπολογικό γίγνεσθαι της εποχής.
Οι πολυάριθμες συγγραφικές του περσόνες, οι μεταμορφώσεις των ηρώων του, οι αλληγορίες, τα σύμβολα και ταυτόχρονα η παρακολούθηση μιας ρέουσας κοινωνικής πραγματικότητας, συγκροτούν ένα συγγραφικό έργο σύνθετα πρισματικό, το οποίο όμως διαθέτει ένα βασικό πλεονέκτημα: παραμένει ανοιχτό, προσιτό, και τελικά ευανάγνωστο για τον μέσο αναγνώστη.
Από τον "πολιτικό" στον "ερωτικό" Β.Β. η διάκριση είναι μόνο φαινομενική. Βαθύτερα, το ένα επηρεάζει το άλλο. Το ένα διεισδύει στο άλλο. Αποκαλύπτει τα όρια αλλά και τις προεκτάσεις του. Και φυσικά το γενικότερο κλίμα της εποχής καθορίζει τις σχέσεις των προσώπων / και μεταξύ τους και με το κοινωνικό πλαίσιο / στέλνοντας τους ήρωες άλλοτε σε κλειστά δωμάτια, κι άλλοτε στην ανοιχτοσύνη των δρόμων.
Θα πρέπει ακόμα να επισημανθεί ότι η αριστερή συνείδηση του συγγραφέα τροφοδοτεί μόνιμα την πολιτική του σκέψη, που παραμένει σκέψη ενός θυμωμένου, νέου αμφισβητία.
Στα βιβλία του, οι ήρωές του δείχνουν αποφασισμένοι να μη υποταχθούν στους κατεστημένους θεσμούς της "κοινωνίας της αφθονίας". Μια τέτοια στάση, βοηθά τον αναγνώστη να συνειδητοποιήσει καλύτερα τους μηχανισμούς εξουσίας και καταπίεσης, που προσπαθούν να μείνουν κρυμμένοι στο σκοτάδι μιας σκόπιμης παραπλάνησης.
Η μεγάλη ανταπόκριση που έχουν βρει τα βιβλία του στο ελληνικό αλλά και το διεθνές κοινό / είναι ο πιο πολυμεταφρασμένος έλληνας συγγραφέας μετά τον Καζαντζάκη / αποδεικνύει ότι οι αναγνώστες του έχουν αναγνωρίσει την σημαντική του συμβολή, ως συγγραφέα, στην υπεράσπιση της συλλογικής μνήμης και τελικά της αξιοπρέπειας του ανθρώπου του 20ου αιώνα, πέρα από εθνικά σύνορα και κοινωνικές ιδιαιτερότητες.

Μιχαήλ Μήτρας
Ποιητής

Τι έγραψε ο Τύπος για τα βιβλία του
ΒΑΣΙΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ
(αποσπάσματα από κριτικές)

Το φύλλο, το Πηγάδι, το Αγγέλιασμα, Τριλογία, Αθήνα, Εστία, 196 Σελ. 343 ISBN: 960-236-423-8

"(…) Οι νέοι της μεταπολεμικής γενιάς και τα προβλήματά τους είναι εκείνο που ιδιαίτερα, αν όχι αποκλειστικά, ενδιαφέρει τον κ. Βασιλικό. Μια κατηγορία νέων, θα έπρεπε να προσθέσουμε για να είμαστε ακριβέστεροι. Γιατί όλοι οι ήρωες του βαρύνονται με το ίδιο "στίγμα". την αδυναμία προσαρμογής στις μεταπολεμικές συνθήκες ζωής, που πληγώνει θανάσιμα την ηυξημένη ευαισθησία τους και τους αναγκάζει να κλειστούν στον εαυτό τους. Η ευαισθησία τούτη στο νέο του πεζογράφημα. Το Φύλλο, φτάνει στα όρια του παθολογικού. Οδηγεί τον κεντρικό ήρωα του πεζογραφήματος σε παραισθήσεις, οι οποίες και ουσιαστικά εξαντλούν την "υπόθεση" του βιβλίου. Τα όρια του φανταστικού και του πραγματικού, συνειδητά, συγχέονται στο Φύλλο. Η αίσθηση της μόνωσης, αλλά και η πεποίθηση ότι ο διάλογος που θα τον απελευθέρωνε από τα δεσμά της, είναι αδύνατος με τους ανθρώπους, αναγκάζει τον ήρωά μας να ζητήσει τη συντροφιά ενός φυτού, που δε θα του προσφέρει μονάχα τη διέξοδο που αναζητάει, αλλά και θα γίνει "τιμωρός" των γύρω του, του περιβάλλοντος, στην ασημαντότητα, την ποταπότητα και τη μακαριότητα του οποίου βλέπει την αιτία του κακού."

Βάσος Βαρίκας
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 30-4-1965

Το φύλλο, το Πηγάδι, το Αγγέλιασμα

Σ' ένα τελείως σύγχρονο και αγχώδη προβληματισμό μας βάζει ο νέος συγγραφέας με το Πηγάδι- δεύτερη νουβέλα μιας τριλογίας που άρχισε με το Φύλλο πέρυσι. Εδώ ο χώρος είναι δύσβατος και τραχύς, είναι η ψυχή και το πνεύμα του μεταπολεμικού ανθρώπου του εφήβου κυρίως, που έχει οδυνηρά συνειδητοποιήσει το ξέκομμά του από τα στηρίγματα - είδωλα της ζωής, που γνωρίζει το υπαρξιακό του αδιέξοδο. Ο αναγνώστης πρέπει να είναι εξοικειωμένος με τα σύγχρονα εκφραστικά τολμήματα, για να παρακολουθήσει το συγγραφέα στο λαβύρινθο των συμβόλων και των υπαινιγμών του. δε θα τον βοηθήσει πολύ ο υποτυπώδης μύθος. Αδυναμία του συγγραφέα; Ίσως όχι. Το ίδιο το αντικείμενο είναι ρευστό, φευγαλέο, απρόσιτο".

Αλέξανδρος Κοτζιάς
Συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ, 24-11-1961

Οι φωτογραφίες, Αθήνα, Εστία, 1964

"Με τις Φωτογραφίες ο Βασίλης Βασιλικός συνεχίζει τον ακραίο υποκειμενισμό, καθώς και τους εκφραστικούς πειραματισμούς του. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο νέος αυτός πεζογράφος, από Το φύλλο και πέρα, καταβάλλει μια συνειδητή κι επαινετή προσπάθεια για ανανέωση στα εκφραστικά μέσα της αφηγηματικής πεζογραφίας μας: αναπτύσσει παλιά θέματα - τις ερωτικές, ψυχικές και σαρκικές σχέσεις ενός ζευγαριού π.χ. - με νέο τρόπο, με νέα μορφή, με νέα τεχνική (…). Ο συγγραφέας εδώ αναμοχλεύει, επεξεργάζεται και αξιοποιεί, με λεπτότητα, με τέχνη, με λυρική έξαρση, τις αναμνήσεις του. Ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου μπερδεύει το παρελθόν με το παρόν, επιστρέφει στα περασμένα, ανακαλεί παραστάσεις από τα παλιότερα χρόνια της ζωής του και με πλαίσιο πάντα τη Θεσσαλονίκη, μονολογεί ολοένα ή εκφράζει την εσωτερική μοναξιά του, την απόλυτη αποξένωσή του από τον κόσμο".

Απόστολος Σαχίνης
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. ΤΟ ΕΘΝΟΣ, 22-5-1965

Ζ, Αθήνα, Θεμέλιο, 1966. Σελ. 423 ΙSBN: 960-236-638 - 9

Ο Βασιλικός είναι μια φύση πληθωρική, που εύκολα υπερβαίνει τα όρια των καθιερωμένων ειδολογικών μορφών (διήγημα, μυθιστόρημα κ.λ.π.) και αφήνει τα είδη να αλληλοεισδύουν. Για το λόγο αυτό η διάκριση σε "μυθοποιητικά" και "απομυθοποιητικά" που κάνει ο ίδιος είναι βάσιμη, με την παρατήρηση, ότι το υλικό του, σχεδόν πάντα αυτοβιογραφικό, άλλοτε μεταπλάθεται σε ορισμένους "μύθους" και άλλοτε προσφέρεται περισσότερο άμεσα, αποδίδοντας ακριβέστερα τις προσωπικές, κοινωνικές, πολιτικές εμπειρίες του.
Με μικρή φράση στο Μετώκησεν αποδίδει ίσως το βασικό γνώρισμα της αφηγηματικής τέχνης και του ύφους του Βασιλικού: "μιλώ γελοιογραφικά". Εντούτοις μιλάει, κατά κανόνα, για τα σοβαρά ζητήματα της εποχής μας, αυτά που περνούν στο κοινωνικό και πολιτικό προσκήνιο κάθε φορά, σε συνδυασμό με τις "σταθερές" του καπιταλιστικού κόσμου. Η δημιουργία του Βασιλικού είναι αξεχώριστη από μια τέτοια θεώρηση των σύγχρονων φαινομένων. γι' αυτό και οι "μύθοι" του είναι κατά κανόνα ευανάγνωστοι και ευδιάγνωστοι, με εξαίρεση την κάπως αυξημένη συμβολική κρυτπικότητα της τριλογίας του, που τον καθιέρωσε στα Γράμματα, ενώ το Ζ - που, καίτοι αναφέρεται ρητά στην πολιτική δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, ο συγγραφέας το κατατάσσει στα μυθοποιητικά, επειδή το πλαισιώνει και με ορισμένες υπερβολικές και υπερβατικές λεπτομέρειες - έδωσε στη φήμη του και μια άλλη διάσταση, με τη βοήθεια και της βασισμένης σ' αυτό ομώνυμης ταινίας του Γαβρά.

Μ.Γ. Μερακλής
Καθηγητής Παν/μίου Αθηνών,
Κριτικός λογοτεχνίας
Εγκυκλοπαίδεια "Πάπυρος /Λαρούς 1981

Ζ

"Τον υπόκοσμο τον ζωντανεύει ο Βασιλικός γύρω από το Ζ, Σα να τον είχε συναναστραφεί πολύν καιρό. Το ταλέντο όταν σμίξει με κάποιο πάθος, θαυματουργεί. Το αντιμιλιταριστικό και αντιαστυνομικό πάθος του Βασιλικού, αντί να του θολώσει το νου του "ενεφύσησε" εκείνη την πνευματική ψυχραιμία, την απαραίτητη για να σκιτσάρει και να ζωγραφίσει όλους αυτούς τους τύπους, που έτσι κι αλλιώς βρέθηκαν μπλεγμένοι με την τραγική μοίρα του Λαμπράκη (…). Ο Βασιλικός είναι λυρικός, με πολλές προσωπικές χορδές, αλλά είναι και προικισμένος μ' ένα δαιμόνιο ρεαλισμού. Κι ο λυρικός που κατέχει ή που διαθέτει αυτό το δαιμόνιο, με όση ευκολία και ορμή μπορεί να εξαρθεί στα υψηλότατα, με τόση δεξιότητα μπορεί να βυθιστεί μέσα στο βούρκο της υποζωής και να εικονίσει σαρκαστικά και γελοιογραφικά ανθρώπινες φιγούρες και σκηνές, σαν κι αυτές που ιστορεί ο δημοσιογράφος Αντωνίου ως ότου φτάσει στο θάνατο του Λαμπράκη. Έτσι ο θρηνητικός λυρισμός στο Ζ έχει το αντίβαρό του που διαρκώς μας κρατάει μέσα στην πραγματικότητα. Κι αυτός ο θρηνητικός λυρισμός συγγενεύει με την αντίστοιχη επιτάφια ποίηση του Γιάννη Ρίτσου καθώς και με τη υμνητική των "θυμάτων του Αγώνα" μουσική του Θεοδωράκη".

Αντρέας Καραντώνης
Κριτικός λογοτεχνίας
Από το βιβλίο "24 σύγχρονοι πεζογράφοι"
(εκδ. Νικόδημος), 1978

Γλαύκος Θρασάκης, Αθήνα, Πλειάς, 1977. Σελ. 739
ISBN: 960 - 236-606-0

…Ο ίδιος ο συγγραφέας κατεξοχήν αντιπροσωπευτικό έργο του θεωρεί το Γλαύκο Θρασάκη (το έγραψε στην περίοδο 1973-1975). Στο έργο αυτό κυριαρχούν το ταξικό θέμα (κυρίως οι καταπιεσμένες τάξεις), το σεξ ("προσοχή: όχι ο έρωτας", διευκρινίζει κάπου ο Βασιλικός) και μια αίσθηση καταστροφής ή αυτοκαταστροφής που διακρίνει τον πολύπλαγκτο Θρασάκη, ο οποίος αποτελεί πράγματι την παραλλαγή ενός σύγχρονου Οδυσσέα, χωρίς Ιθάκη (όπως και το ογκώδες βιβλίο έχει κάτι από τη χαλαρή δομή ενός σύγχρονου έπους). Από την καταστροφή ή την αυτοκαταστροφή αυτή αναμένεται μέσα από μια σκοτεινή αισιοδοξία - αφού απαιτεί θυσίες - και η κάθαρση του σημερινού ανθρώπου.

Μ.Γ. Μερακλής
Καθηγητής Παν/μίου Αθηνών,
Κριτικός λογοτεχνίας
Εγκυκλοπαίδεια "Πάπυρος Λαρούς", 1981

Ο Ιατροδικαστής, Αθήνα, Ερμής, 1976
ISBN: 960-235-024-5

"Στον Ιατροδικαστή ξαναβρίσκουμε απαράλλαχτη τη γνωστή από ανάλογα παλαιότερα έργα γραφή του Βασιλικού: τη συμβολική φόρτιση των ονομάτων ώστε να παραπέμπουν σε πρόσωπα, πράγματα και τόπους διαφανέστερα από τα πραγματικά, αλατισμένα συγχρόνως με κάποιες ιδιότητες που επιδιώκουν να τα καθιερώσουν ως σύμβολα τύπων ή της καρικατούρας τους (…) τα δάνεια από δημοσιογραφικά είδη τα δάνεια από τον κινηματογράφο."

Κ. Παπαντωνόπουλος
Περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ, Νο 5-6, 1/76-2/77

Το τελευταίο Αντίο, Αθήνα, Φιλιππότης, 1976
Σελ. 165, ISBN: 960-236-429-7

"Το έναυσμα που θα βάλει σε λειτουργία το μηχανισμό της μνήμης [του Β.Β.] βασίζεται συνήθως σε μια απρόοπτη αιτία. Λ.χ. η "ανακάλυψη" κάποιου προσωπικού αντικειμένου της νεκρής - πολλές μέρες μετά το θάνατό της, όταν ο Β. αποκτά τη (σχετική) ψυχραιμία να βρεθεί μόνος στο διαμέρισμά τους - αυτόματα παραπέμπει σε περιστατικό του, κάποτε κοινού, παρελθόντος του ζευγαριού(…).
Έχουμε εδώ μια κλασική σχεδόν εφαρμογή της αρχετυπικής ψυχαναλυτικής "ανάβασης" - "επιστροφής" προς τις πηγές του ποταμού - κοινού βίου, με όλες τις ψυχολογικά ευεργετικές συνέπειες για το υποκείμενο αυτής της διεργασίας. Μάλιστα στην περίπτωση του Β. έχουμε να κάνουμε με τη μέθοδο της αυτοανάλυσης - τουλάχιστο στη φάση της συγγραφής(…) Έτσι για άλλη μια φορά αποδεικνύεται ότι για το συγγραφέα (τον καλλιτέχνη γενικότερα) η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο "πρόσωπο" είναι εξαιρετικά ελαστική, και στις στιγμές κορυφώσεων εκμηδενίζεται."

Μιχαήλ Μήτρας
Ποιητής
Περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ, Νο 35, Οκτώβριος 1980

Εσύ και εγώ, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 1999. Σελ. 24
ISBN: 960-140-220-9

Ένας άντρας συζητά με τη γραφομηχανή του σαν να μιλά με την ερωμένη του. Είναι ανάπηρη, καθ' ότι παλαιάς τεχνολογίας, και δεν βρίσκει πλέον τα ανταλλακτικά που θα την ξαναβάλουν στο "παιχνίδι". Έτσι αρχίζουν να συζητάνε, όπως μπορούν να συζητούν τα αντρόγυνα με μεγάλο παρελθόν. Της διηγείται τη ζωή του, αυτά τα τέσσερα χρόνια που δεν τη χρησιμοποίησε κι αυτή αντιδρά και συνάμα ερεθίζεται με τις διηγήσεις του, που αφορούν όχι άλλες γραφομηχανές, αλλά άλλες γυναίκες. Έτσι πραγματώνεται μια μαρτυρική πορεία και των δύο τους ως αρχετυπικού ζευγαριού, προς την αυτογνωσία. Η σχέση τους βελτιώνεται τελικά, μέχρι που καταλήγει στον απόλυτο έρωτα "που είναι το απόλυτο δόσιμο ή χάσιμο του ενός μέσα στον άλλον".

Μικέλα Χαρτουλάρη
Δημοσιογράφος
Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 4/8/2000

Η μνήμη επιστρέφει με νέα πέδιλα, Αθήνα, Νέα Σύνορα, 2000. Σελ. 524.
ISBN: 960-140-112-1

Αναρωτιέται κανείς τι νόημα θα είχε η αυτοβιογραφία ενός συγγραφέα που δεν θ' αναφερόταν σε πρόσωπα σημαντικά (έστω και συμβατικώς) και κατά συνέπεια αξιομνημόνευτα μια αυτοβιογραφία δηλαδή που θα είχε συντεθεί με γνώμονα τον εσωτερικό προσανατολισμό του δημιουργού της, άρα σε σχέση με πρόσωπα άγνωστα για όλους τους άλλους και ως εκ τούτου, πνευματικώς και κοινωνικώς αμελητέα. Από την άποψη αυτή η αυτοβιογραφία του Βασίλη Βασιλικού εκφράζει μια συγκλονιστική αλήθεια όσο πιο άγνωστα είναι τα πρόσωπα που μνημονεύονται τόσο πιο συναρπαστικές γίνονται οι σελίδες του βιβλίου. Χωρίς βέβαια να μην ενδιαφέρουν (και μάλιστα πολύ) οι αντίστοιχες που επανδρώνονται με πρόσωπα λίγο ή πολύ γνωστά. Η εξήγηση είναι πολύ εύκολη και φαντάζομαι πως δεν αφορά μόνο το σήμερα αλλά και τους αναγνώστες μετά διακόσια και τρακόσα χρόνια. Υποχρεωμένος ο αναγνώστης να γνωρίζει ποιος είναι ο Γρηγόρης Λαμπράκης ή ο Στέλιος Καζαντζίδης, θα αισθάνεται μια αμηχανία για την αναπόφευκτη άγνοια που θα τον χαρακτηρίζει για τα πρόσωπα αυτά, ενώ της Τανούλας (της παιδικής φίλης του συγγραφέα που αναφέρεται με το μικρό της όνομα μόνο) θα μπορεί να αποδώσει όποιο περιεχόμενο και μορφή θέλει ο αναγνώστης, χωρίς να χρειάζεται την προσκύρωση καμιάς ιστορικής συγκυρίας. Το καταπληκτικό πράγμα, αλήθεια, μέσα στο χρόνο, στην αντιπαράθεση Γρηγόρη Λαμπράκη - Τανούλας να σημειώνει ο αναγνώστης δύο.

Θανάσης Θ. Νιάρχος
Ποιητής, δοκιμιογράφος
Εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 31.3.2000

"Πρωτεύουσα θέση στο έργο του Β. Βασιλικού έχει το αυτοβιογραφικό στοιχείο. Με άμεσο ή πλάγιο τρόπο ο συγγραφέας αφηγείται περιστατικά, όπου είτε συμμετέχει ο ίδιος, είτε πρωταγωνιστεί κάποιος φανταστικός ανθρώπινος τύπος που συμπεριφέρεται με τρόπους που αναπαράγουν τις αντιδράσεις του ίδιου του συγγραφέα (…) Οι επιδράσεις που δέχτηκε αφομοιώθηκαν σε ένα προσωπικό ύφος όπου δεσπόζουσα θέση έχουν το χιούμορ και η ειρωνεία. Παράλληλα με την προσπάθεια ανανέωσης της πεζογραφικής μορφής ο Βασιλικός υιοθέτησε μια αιρετική στάση απέναντι στον παραδοσιακό αφηγηματικό χρόνο…
Γενικά, τα βιβλία του Β. Βασιλικού είναι γραμμένα με ένα τρόπο αποσπασματικό, ελλειπτικό, με σύντομες κατά τεκμήριο φράσεις που θυμίζουν ημερολογιακές καταγραφές και που προσδίδουν αμεσότητα και ζωντάνια στην αφήγηση. Ο Βασιλικός ξεκινώντας από άμεσες ή έμμεσες εμπειρίες της καθημερινής ζωής, αξιοποιεί εντυπώσεις, μνήμες και περιστατικά, μυθοποιώντας τα έτσι, ώστε να προβάλλει πάντοτε την προσωπική, ηθική στάση του απέναντι σ' έναν κόσμο συμβατικό που κυριαρχείται από τις ποσοτικές αξίες. Η πολιτική σκέψη, συνεπώς, διαδραματίζει όλο και μεγαλύτερο ρόλο στο έργο του, εκφράζοντας την πρόθεση του μοναχικού ατόμου να μην υποταχτεί στους κατεστημένους θεσμούς της κοινωνίας, τους οποίους άλλωστε θεωρεί και απάνθρωπους, δηλαδή παράλογους".

Αλέξης Ζήρας
Κριτικός λογοτεχνίας
Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό (εκδοτική Αθηνών) 1985